شباهت کمبود منگنز و کمبود آهن در گیاهان - کمبود منگنز در گیاهان

کمبود منگنز در گیاهان

علائم کمبود منگنز در برگ‌های میانی شدیدتر از برگ‌های جوان‌تر است زیرا منگنز ترجیحاً به بافت جوان‌تر انتقال می‌یابد. لکه‌های سفید در نواحی برگ کلروتیک خیلی زود به صورت نکروتیک و به رنگ قرمز، قرمز مایل به قهوه‌ای یا قهوه‌ای درمی‌آیند. علائم کمبود منگنز به صورت لکه زرد در چغندرقند، نقاط سیاه در نخودفرنگی، لکه خاکستری در جو دوسر و بادزدگی نیشکر شناخته می‌شود. اگرچه منگنز در گیاهان به مقدار بسیار کمی استفاده می‌شود، اما، مانند همه مواد مغذی برای رشد سالم گیاه بسیار مهم است. منگنز، نقش مهمی در روند فتوسنتز دارد.
 
منگنز  یکی از ریزمغذی‌های مهم گیاهی می‌باشد که پس از آهن در جایگاه دوم برای گیاهان مورد نیاز است. مانند هر عنصر دیگر، اگر بافت گیاهی دچار کمبود یا سمیّت منگنز باشد، می‌تواند یک عامل محدودکننده در رشد گیاه باشد. به طرق مختلف کمبود منگنز یا مسمومیت آن، اغلب با کمبود یا مسمومیت آهن اشتباه گرفته می‌شود.
منگنز دارای تحرک نسبتاً کم فلوئوم در گیاهان است و به همین علت نشانه‌های کمبود منگنز در برگ‌های جوان‌تر ایجاد می‌شود. غلظت بحرانی برای کمبود منگنز به‌طورکلی کمتر از 20 ppm وزن خشک در برگ‌های جوان به‌طور کامل گسترش‌یافته است. در مورد دولپه‌ای‌ها، کمبود منگنز در ابتدا به صورت برگ‌های رنگ‌پریده، و پس‌ازآن کلروز متناوب بین رگه‌ای دیده می‌شود. دولپه‌ای‌های در معرض مقادیر زیاد منگنز نیز ممکن است علائم نقاط قهوه‌ای را نشان دهند. در غلات، کمبود منگنز می‌تواند برگ‌های جوان‌تر سبز یا زرد کم‌رنگ ایجاد کند. این شرایط به صورت لکه خاکستری شناخته می‌شود و حاوی نقاط نکروتیک است که در برگ‌های قدیمی شکل می‌گیرد.

عملکرد منگنز در گیاه

منگنز در گیاهان به‌عنوان یک عامل مهم برای سیستم‌های زیستی مختلف از جمله فتوسنتز، تنفس و جذب نیتروژن به کار می‌رود. منگنز در جوانه‌زنی گرده، رشد لوله گرده، طول عمر سلول‌های ریشه و مقاومت در برابر عوامل بیماری‌زای ریشه دخیل است. منگنز نقش مهمی در فتوسنتز دارد، زیرا فتوسيستم اکسیداسیون II-water نیاز مطلق به منگنز دارد. منگنز در این سیستم حیاتی است، زیرا موجب تسریع فتولیز (تقسیم نور) مولکول‌های آب و فراهم کردن انرژی برای فتوسنتز می‌شود. بنابراین، تعجب‌آور نیست که کمبود منگنز، حتی در صورت عدم وجود نشانه‌های بصری در برگ‌ها به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای باعث کاهش فتوسنتز شود. اثر منفی کمبود منگنز در فتوسنتز موجب کاهش معنی‌دار غلظت قند محلول در قسمت‌های مختلف گیاهان می‌شود. به‌طور گسترده‌ای این باور وجود دارد که کاهش فتوسنتز دلیل عمده کاهش تولید ماده خشک در شرایط کمبود منگنز است.

 علائم کمبود منگنز

کمبود منگنز در گیاهان به‌آسانی قابل‌تشخیص است، زیرا به‌محض کمبود منیزیم، برگ شروع به زرد شدن می‌کند و کلروز بین رگه‌ای دیده می‌شود. برگ‌های جوان‌تر در نزدیکی نوک گیاه نشانه‌های ابتدایی را نشان می‌دهند چرا که منگنز متحرک نیست. علائم کمبود منگنز اغلب مشابه کمبود آهن می‌باشند، به صورت کلروز بین رگه‌ای (برگ‌های زرد با رگه‌های سبز) در برگ‌های جوان و گاهی اوقات قهوه‌ای، لکه‌هایی که در ناحیه کلروتیک بین رگه‌ها ظاهر می‌شوند، دیده می‌شوند. رشد گیاه نیز ممکن است کاهش یابد و گیاه کوتوله شود. کمبود منگنز زمانی می‌تواند اتفاق بیفتد که PH محیط کشت رویش بیش از 6.5 باشد، زیرا با جذب منگنز رابطه دارد و در این محدوده در دسترس نیست. همچنین کمبود منگنز می‌تواند ناشی از میزان کم‌مصرف کود باشد، استفاده از کودهای عمومی (که به‌طورمعمول محتوای مواد مغذی را کاهش می‌دهند)، تصفیه بیش‌ازحد به‌وسیله شستشو و یا اعمال بیش‌ازحد خیس خوردن در کلات آهن نیز باعث کمبود منگنز می‌شود.

سمیّت منگنز

علائم سمیت منگنز با سوختگی نوک و حاشیه برگ‌های قدیمی‌تر و یا به صورت نقاط قهوه‌ای مایل به قرمز در برگ‌های قدیمی شروع می‌شود. مسمومیت شدید ممکن است سبب شود که تعداد لکه‌ها بیشتر شود، که باعث ایجاد زخم‌هایی در برگ‌های بزرگ‌تر می‌شود. در سطوح pH زیر 5.5، منگنز بسیار محلول است و علائم سمیت محتمل‌تر است، به‌ویژه در شمعدانی‌ها، گل‌های همیشه‌بهار، لیزیانتوس و گل حنا آویز وجود دارد. سميت منگنز ممکن است درصورتی‌که بیش‌ازحد کود مصرف شود، رخ دهد.

شباهت کمبود منگنز به آهن

منگنز و آهن نسبتاً نزدیک هستند، بنابراین منگنز با آهن و به میزان کم باروی، مس، منیزیم و کلسیم رقابت می‌کند. برای دستیابی به بهترین نتایج، نسبت منگنز به آهن را 1: 2 نگه‌دارید و محیط کشت را آزمایش کنید تا اطمینان حاصل کنید که تمامی سطوح تغذیه‌ای و PH در محدوده طبیعی خود قرار دارند. علائم بصری و علائم سمیت منگنز و آهن مشابه است. کمبود منگنز و آهن هر دو به صورت کلروز بین رگه‌ای در برگ‌های جوان ظاهر می‌شود. تفاوت عمده این دو در این است که به علت پیشرفت کمبود منگنز، ناحیه لکه‌ها بین رگه‌ها ایجاد می‌شود، درحالی‌که کمبود آهن به صورت ظاهر تقریباً سفید در برگ‌ها توسعه می‌یابد. سمیت آهن و منگنز علائم یکسانی دارند، بنابراین تشخیص و جدا کردن آن‌ها دشوار است.
کمبود منگنز را نمی‌توان پیش‌بینی و بنابراین پیشگیری کرد و اقدامات اصلاحی را بدون انجام آزمایشات آزمایشگاهی انجام داد. اگر مشکوک هستید که کمبود یا سمیت منگنز یا آهن وجود دارد، از روشی محتاطانه برای آزمایش محیط و بافت گیاهان "طبیعی" و "غیرطبیعی" و محلول‌های مغذی استفاده کنید. این تنها راه فهمیدن کمبود منگنز یا سمیت آن است.

منابع منگنز 

اکثر واسطه‌های پرورش تجاری با بسته‌بندی مواد مغذی "استارتر" هستند که حاوی منگنز و سایر مواد مغذی ضروری می‌باشند، اما تقریباً تا یک هفته نیازهای محصول را برآورده می‌کند. تغذیه دائمی با کود گیاهی سبک محلول در آب، بهترین راه برای اطمینان از این است که تمام مواد مغذی ضروری، از جمله منگنز، در مقادیر مناسب به گیاه عرضه می‌شوند. آزمایش آب را قبل از فصل تولید انجام دهید و با تولیدکننده کود در مورد کودهای مورد نیاز برای تکمیل کیفیت آب مشورت کنید. برخی از منابع آب حاوی منگنز هستند، اما به‌ندرت برای تأمین نیاز گیاهان کافی هستند.

درمان کمبود منگنز

درمان کمبود منگنز آسان است و در طول درمان چندین گزینه وجود دارد. اولین گزینه تنظیم pH خاک است. دو ماده معمولاً برای کاهش pH خاک به کار می‌روند، سولفات آلومینیوم و گوگرد. سولفات آلومینیوم PH را فوراً تغییر می‌دهد، زیرا به‌محض اینکه آلومینیم در خاک حل می‌شود، اسیدیته تولید می‌کند. بااین‌حال، گوگرد با استفاده از باکتری‌های خاک، نیاز به زمان بیشتری برای تبدیل اسیدسولفوریک دارد. اگر pH خاک، مشکل ندارد و درواقع منگنز در خاک وجود ندارد، برای تغذیه گیاهان کوچک، استفاده از روش محلول‌پاشی و روش medical برای درختان بزرگ، روش‌های معمولی برای عرضه منگنز به گیاه هستند. 

منبع

https://www.pthorticulture.com/en/training-center/role-of-manganese-in-plant-culture/
https://en.wikipedia.org/wiki/Manganese_deficiency_(plant)