کاشت گیاه دارویی کنگر فرنگی و خواص آن

آرتیشو یا کنگرفرنگی

کنگرفرنگی یا آرتیشو (Artichoke) با نام گیاه‌شناسی - Cynara scolymus L. (Syn. C. cardunculus L. ssp. flavescens Wikl., C. cardunculus L. ssp. scolymus) و از خانواده گیاه کامپوزیت Asteraceae است.
 
کنگرفرنگی یا آرتیشو احتمالاً توسط اعراب با نام Cynara به اروپا و مدیترانه معرفی شده و به‌جزایر قناری منتقل شده است. در اروپای مرکزی نمی‌توانست پایه‌ای به عنوان یک گیاه وحشی ایجاد کند؛ زیرا سرسخت نیست. امروزه ما آن را به عنوان یک گیاه دارویی شناخته‌ایم و در دریای مدیترانه و اروپای مرکزی به عنوان سبزی کشت می‌شود. مواد گیاهی برای استفاده دارویی صرفاً از برگ گیاهان کنترل شده در اروپا، ترجیحاً اروپای مرکزی استفاده می‌شود؛ برگ برداشت شده از محصولات گیاهی از کیفیت پایینی برخوردار است.
کنگرفرنگی یک گیاه کامپوزیت با گل‌آذین خارمانند است. برگ‌های بزرگ آن یک تا دو برابر پهن، تیغ‌دار یا به‌سادگی خاردار و از یک روزت پایه تشکیل شده است. در بالای آن‌ها موهای ریز سبز کم‌رنگ، در سطح زیرین قرار دارد. ساقه‌های برگ تا 1.5 متر بلندی و دارای 1 تا 3 رئوس گل بزرگ (قطر 8 تا 15 سانتی‌متر) هستند. در پایه گوشتی، مسطح گل، تعداد زیادی گل لوله‌ای بنفش وجود دارد. این گل‌ها توسط شاخه‌های گوشتی زیادی که در پایه به یکدیگر متصل هستند، احاطه‌شده‌اند، لبه دندانه‌دار یا دارای تیغ‌هایی در نوک است. آن‌ها گلچه تابشی ندارند. زمانی که گیاه پخته می‌شود، پایه گوشتی برگچه گل و پایه گوشتی گل بسته می‌شود و ظرافت مشهوری دارد.

پرورش کنگرفرنگی

گیاه کنگرفرنگی، را می‌توان بسیار آسان و در محدوده گسترده‌ای از آب‌وهواهای مختلف پرورش داد.
کنگرفرنگی، Cynara scolymus، می‌تواند تقریباً در همه جای ایالات‌متحده، به‌جز فلوریدا، که در آن تابستان‌ها بسیار گرم است، رشد کند. شرایط ایده آل برای رشد آرتیشو، تابستان سرد و مرطوب و زمستان‌های ملایم است.
اگر در منطقه‌ای با آب و هوای سردتر از ناحیه 8 زندگی می‌کنید، بهتر است که هرساله گیاهان جدید را کشت کنید. اگر زمستان ملایم و مالچ خوب داشته باشید، کنگرفرنگی می‌تواند به‌صورت چندساله حفظ شود. به یاد داشته باشید، ریشه‌های این گیاه نیاز به حفاظت دارد.
با استفاده از پیوندها، می‌توانید کنگرفرنگی را در سال‌هایی که زمستان سرد با 90 تا 100 روز یخبندان دارند، پرورش دهید. آرتیشویی که در اواخر زمستان یا اوایل بهار در داخل خانه پرورش می‌دهید، در اواخر تابستان تا اوایل پاییز آماده برداشت خواهد بود.
باغبانانی که بهترین شرایط رشد گیاه را دارند، ممکن است در طول سال، بتوانند کنگرفرنگی ها را برداشت کنند. برای این افراد، برداشت سالانه بیش از 30 گیاه آرتیشو در هر بوته غیرعادی نخواهد بود.
سه روش برای کشت کنگرفرنگی در باغچه وجود دارد: از طریق بذر، با شاخه‌های گیاهان موجود و یا با ریشه‌های خفته. آرتیشو به راحتی از طریق دانه در گلخانه یا زیر نور فلورسنت تکثیر می‌شود. می‌توانید بذرها را از بهمن ماه، به‌صورت مستقیم در ظروف 4 اینچی کشت کنید. گرفتن فرجه یک مرحله حیاتی برای تولید کنگرفرنگی در سال اول است، چه به‌صورت یک‌ساله پرورش داده شوند و چه به‌صورت چندساله.
جوانه کوچک کنگرفرنگی هم‌زمان با رشد به مقدار زیادی مواد مغذی نیاز دارد، به‌طوری که آن‌ها را با امولسیون ماهی و یا چیزی مشابه آن بارور می‌کنند. نهال را از 8 تا 10 هفته بعد، درست پس از گرم شدن زمین و رد کردن خطر یخ‌زدگی سخت به زمین منتقل می‌کنند. پیوندها باید 8 تا 10 اینچ طول با ساقه‌های مورب و دو مجموعه برگ‌های واقعی باشند. از آنجایی که این گیاه رشد زیادی دارد، باید حداقل 4 فوت از هم فاصله داشته باشند.
آرتیشو به مقدار زیادی کود نیاز دارد، بنابراین برای هر گیاه، یک فنجان کود کامل آلی یا یک بیل کمپوست و یا کود مرغی سالانه قبل از کاشت به خاک اضافه کنید. همچنین می‌توانید 1/2 فنجان از پَر یا پودر (آردکنجاله) خون و پودر استخوان را به خاک هر گیاه اضافه کنید. 
گیاهان در خاک کمی اسیدی که غنی از مواد آلی است، موفق خواهند شد. خورشید کامل بهترین حالت است، مگر اینکه شما در یک منطقه با تابستان‌های گرم زندگی می‌کنید، بنابراین سایه بعد از ظهر می‌تواند سودمند باشد.
بستر کاشت را مرطوب نگه دارید و گیاهان را در هنگام رشد، آبیاری کنید. شاخه‌های جدید هرساله بوجود می‌آیند. برای تشویق جوانه‌های طعم‌دهنده، همه به‌جز یک یا دو تا از قوی‌ترین شاخه‌ها را حذف کنید.
صرف‌نظر از واریته ای که می‌کارید، می‌خواهید محصول منحصربه‌فردی را برداشت کنید. بسیاری از عوامل می‌توانند بر بافت جوانه خوراکی تأثیر بگذارند، اما مهم‌ترین آن‌ها برای جوانه‌های حساس به نور خورشید، آب است. پرورش آرتیشو نیاز به مقدار زیادی آب برای تولید این جوانه‌های بزرگ و آبدار دارد. ممکن است در طول فصل داغ و خشک، به‌خصوص اگر این شرایط در هنگام تشکیل جوانه‌ها اتفاق بیفتد، ممکن است نیاز باشد حتی سه بار در هفته آب بدهید. مانند شرایط کم‌آبی، یک یخبندان غیرمنتظره نیز می‌تواند جوانه‌های در حال رشد را تضعیف یا نابود کند.
آب همچنین برای ریشه‌های عمیق گیاه کنگرفرنگی، که گوشتی و کاملاً ضخیم هستند، سودمند است. آن‌ها باید به‌خصوص در طول ماه‌های خشک مرطوب نگه‌داشته شوند. برای حفظ رطوبت گیاه را به‌خوبی مالچ کنید. بااین‌وجود اطمینان حاصل کنید که تمام این آب‌ها در خاک زهکشی مناسب اعمال می‌شود. زهکشی ضعیف می‌تواند باعث شود در تاج گیاه، که در آن ساقه جوانه می‌زند، پوسیدگی شود. 
جوانه‌ها در نوک ساقه‌های ضخیم 1 اینچی رشد می‌کنند. جوانه انتهایی به‌طورمعمول بزرگ‌ترین و اولین جوانه‌ای است که بالغ می‌شود. این جوانه باید با قطعه‌ای از طریق ساقه درست زیر جوانه، که باید بزرگ، سفت و محکم بسته شود، برداشت شود. اگرچند جوانه بریده نشوند، گل‌های دیدنی و زیبایی به رنگ بنفش، آبی، 6 اینچی شکوفا می‌کنند. بااین‌حال، اجازه دهید تا جوانه‌ها گلدهی کنند، اما این کار ممکن است قدرت گیاه را برای محصول سال بعد در کاشت های چندساله کاهش دهد. و شما نخواهید این کار را روی یک محصول خوشمزه انجام دهید.

قطعات گیاهی که به عنوان دارو استفاده می‌شود

برگ‌های خشک‌شده‌ی کنگرفرنگی و همچنین آب تازه گیاه که گل‌های آرتیشو هنوز شکوفا نشده‌اند، استفاده می‌شود. 
 

مواد اولیه دارو

برگ کنگرفرنگی حاوی اسیدهای کافئویلینیکی (از جمله اسید کلروژنیک)، فلاونوئیدها و مزه‌های تلخ سسکویتپن است.

توصیف کیفیت دارو

کیفیت داروهای زیر یا داروهای زیر در داروسازی اروپا (Ph Eur) تعیین شده است:
     برگ کنگرفرنگی (folium Cynarae)
عصاره برگ خشک‌شده کنگرفرنگی  (Cynarae folii extractum siccum)

استفاده‌ی پزشکی

مشکلات سوءهاضمه
مناطق مستند شده استفاده (تأیید) از مطالعات بالینی: شکایت‌های غربالگری مخصوصاً برای اختلالات عملکردی دستگاه صفراوی.

استفاده سنتی

برگ‌های کنگرفرنگی به‌طور سنتی برای کمک به عملکرد گوارشی مورداستفاده قرار می‌گیرد. مصرف کنگرفرنگی باعث تقویت کبد، جلوگیری از تجمع چربی در آن و تحریک کلیه برای دفع سموم اوره و کلسترول می‌شود و درنتیجه باعث کاهش کلسترول و تری گلیسرید مضر در خون می‌شود. همچنین کنگرفرنگی در درمان سنتی زردی، سنگ صفرا، سنگ کلیه، رفع اوره اضافی خون، درمان رماتیسم و یبوست توصیه می‌شود.

دوز دارویی

دمنوش چای: نوشیدن یک فنجان چای برگ کنگرفرنگی قبل از غذا، دوز روزانه: 6 گرم دارو.

آماده‌سازی دمنوش چای

بیش از 1 قاشق چای‌خوری از برگ‌های ریز خردشده کنگرفرنگی را در آب داغ بجوشانید و پس از 10 دقیقه صاف کنید.
 

توصیه

اگر کیسه صفرا مسدود شده یا اگر آلرژی به کامپوزیت داشته باشید، نباید از برگ‌های کنگرفرنگی استفاده کنید. هنوز هیچ مطالعه‌ای درباره بی‌ضرر بودن استفاده از برگ‌های آرتیشو در دوران بارداری یا شیردهی و همچنین برای کودکان زیر 12 سال وجود ندارد. بنابراین، فقط در صورت تجویز دکتر، استفاده از آن توصیه می‌شود.

عوارض جانبی

به‌ندرت با اسهال خفیف و درد شکمی، حالت تهوع و سوزش معده همراه است.

تداخل دارویی

اثربخشی آن در تداخل با داروهای مورداستفاده برای مهار لخته خون نوع کومارین (مارکورمار، وارفارین) می‌تواند تضعیف شود.

منبع

http://www.koop-phyto.org/en/medicinal-plants/artichoke.php
http://www.vegetablegardener.com/item/4796/how-to-grow-artichokes/page/all
وبسایت ایران کشاورزی