گیاه دارویی دروزا یا شبنم خورشید گیاه گوشت خوار اما دارویی

گیاه دارویی دروزا

گیاه دروزا Drosera rotundifolia، با نام گیاه‌شناسی Drosera rotundifolia L. از خانواده‌ی Sundew (Droseraceae) یا شنبم خورشید یک گیاه گوشت‌خوار است که اغلب در باتلاق‌ها، مرداب‌ها و تالاب‌ها یافت می‌شود. یکی از گسترده‌ترین گونه‌های دروزا، دارای توزیع شمالگان امریکا و اروپا و آسیاست که در کل شمال اروپا، اکثر نقاط سیبری، بخش‌های بزرگی از شمال آمریکای شمالی، کره و ژاپن، جنوب کالیفرنیا، می‌سی‌سی‌پی و آلاباما در ایالات‌متحده آمریکا و گینه‌نو یافت می‌شود.
 

Sundew (جنس دروزا)، حدود 152 گونه گیاهی گوشت‌خوار از جنس Drosera (خانواده Droseraceae) است. دروزا به‌طور گسترده‌ای در مناطق گرمسیری و معتدل، به‌ویژه در استرالیا توزیع شده و در خاک‌های شور اسیدی باتلاق‌ها و مرداب‌ها وجود دارد. غالب گیاهان چندساله، دارای گل‌های کوچک، سرشاخه آویخته، گل سرخ مایل به قرمز سفید و یا صورتی هستند که در یک‌طرف ساقه به انحنای 10 تا 25 سانتی‌متر (4 تا 10 اینچ) بالای برگ‌های پایه قرار می‌گیرند. برگ‌ها معمولاً در یک رزت قرار می‌گیرند و قطر آن‌ها کمتر از 2.5 سانتیمتر (1 اینچ) است. سطح بالایی با کرک‌های انعطاف‌پذیر، غشایی (موهای گیاهی) که مواد چسبنده ترشح و حشرات و سایر گونه‌های کوچک را جذب می‌کنند پوشیده شده است. طعمه‌ها در یک غده چسبنده غرق می‌شوند، که به‌صورت محاوره‌ای به نام شاخک حساس شناخته می‌شوند و توسط آنزیم‌ها هضم می‌شوند. پس از هضم، برگ باز می‌شود تا تله را دوباره راه بیاندازد. گوشت‌خواری برای دروزا انرژی خورشیدی فراهم نمی‌کند، بلکه مواد مغذی، به‌ویژه نیتروژن را در شرایط خاک فقیر عرضه می‌کند.

مورفولوژی

برگ‌های دروزا به‌صورت روزت روینده از پایین ساقه هستند. برگ‌های باریک و مویی شکل، از 1.3 تا 5 سانتیمتر (0.51 تا 1.97 سانتیمتر) دمبرگهای طولانی از 4 تا 10 میلی‌متر (0.16 تا 0.39 سانتیمتر) دارد. سطح بالایی لامینا با موهای قرمز غده‌ای پوشیده شده است که موسیلاژ چسبنده ترشح می‌کند.
گیاه معمولی به قطر حدود 3 تا 5 سانتی‌متر (1.2 تا 2.0 اینچ)، با گل‌آذین بلند 5 تا 25 سانتیمتر (2.0 تا 9.8 اینچ) است. گل‌ها در یک سمت باریک و بدون ساقه که از مرکز برگ می‌روید، رشد می‌کنند. گل سفید یا صورتی، با پنج گلبرگ از 1.0 تا 1.5 میلی‌متر (0.039 تا 0.059 اینچ)، بذرهای قهوه‌ای مایل به زرد، بلند و باریک تولید می‌کنند. 
در فصل زمستان، D. rotundifolia برای زنده ماندن در شرایط سرد، یک جایگاه زمستانی (hibernaculum) ایجاد می‌کند. این جایگاه حاوی جوانه‌ای از برگ‌های تیز و مرتب در سطح زمین است.

 
در اروپا تنها سه گونه وجود دارد: D. rotundifolia (دروزا)، D. intermedia (دروزا با برگ‌های کشیده) و D. anglica (دروزای انگلیسی). همه این‌ها در مناطق معتدل و غربی و مناطقی که در ناحیه فراشمالگان هستند گسترش می‌یابد. دروزا یکی از ساکنان خاک‌های مرطوب تا خیس، و فقیر از نظر مواد مغذی است. بنابراین دوست دارد در بین بوته‌های ذرت، تالاب‌ها و نواحی مردابی حاوی اسیدفولیک، و همچنین در مراتع مرطوب و چاه‌های مرطوب، رشد کند، و شما می‌توانید آن را در لبه‌های گودال‌ها و سنگ‌های مرطوب پیدا کنید.
 
برگ‌ها از نظر عرضی دایره‌ای تا تخم‌مرغی از یک روزت روینده از پایین ساقه که روی سطح زمین محکم است. در فصل تابستان، شفت گل‌های مودار و بدون برگ 7 تا 15 سانتیمتر رشد می‌کند و از هر گلدانی 4 تا 12 گل می‌دهد که دوره گلدهی تنها به مدت کوتاهی طول می‌کشد. در بالای برگ‌ها و غدد کوچک، به خصوص در لبه، موهای قرمز، غدد لنفاوی، به اصطلاح شاخک‌های حساس وجود دارند. آن‌ها به‌صورت "تله چسبنده" برای حشرات کوچک عمل می‌کنند، زیرا قطره‌های ترشحی چسبنده بر روی سرهای کوچکشان در آفتاب خیره‌کننده است – به همین دلیل " sundew یا شبنم خورشید نام‌گرفته است". حشراتی که در تلاش برای فرار هستند، به غدد چسبنده آویزان می‌شوند و درنتیجه غده‌های چسبنده بیشتری را لمس می‌کنند. علاوه بر این، محرک‌های حسی از طریق شاخک‌های حساس از بین می‌روند و بنابراین حشرات به دام افتاده به سطح برگ، جایی که توسط آنزیم‌های پروتئینی ترشحی هضم می‌شوند، می‌افتند. تنها اسکلت خارجی حشرات به دام افتاده شده، که اغلب در برگ‌های دروزا دیده می‌شوند، باقی می‌ماند. طی این فرآیند، دروزا مواد مغذی ناچیزی، به‌ویژه نیتروژن و فسفر، به دشت می‌افزاید. 

قطعات گیاهی به‌عنوان دارو 

گیاه خشک‌شده شامل قسمت‌های بالا و زیرزمین به‌عنوان دارو مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجا که گونه‌های اروپایی در معرض تهدید نابودی هستند، اکنون به شدت محافظت می‌شوند. بنابراین، به‌عنوان یک داروی جایگزین، این دارو در میان ذخایر وحشی آفریقایی، عمدتاً از D. ramentacea، D. madagascariensis و D. peltata موجود است. تهیه این دارو در آینده می‌تواند بحرانی باشد.

مواد اولیه دارو

گیاه دروزا حاوی مشتقات 1،4-نفتوکوئینون (به‌عنوان مثال 7- متیل جاگلون، پلامباگین) و فلاونوئیدها است.

توصیف کیفیت

کیفیت گیاه دروزا در داروسازی (Ph. Eur، DAB، DAC) مشخص نشده است. یک مونوگراف در مکمل DAB 6 (Suppl. B. 6) است.

کاربرد پزشکی

استفاده پزشکی شناخته شده در درمان گرفتگی عضلات و سرفه.

استفاده سنتی

برای تهیه چای

دوز دارویی

دم‌کرده چای: نوشیدن یک فنجان چای دروزا 3 تا 4 بار در روز. دوز توصیه‌شده توسط کمیسیون اروپا 3 گرم در روز باید افزایش یابد، زیرا مواد دارویی آفریقایی که در حال حاضر موجود است دارای محتوای کمتری از نفتوینون ها نسبت به معادل اروپایی‌شان هستند. توصیه: با توجه به محتوای نفتوکینون ها، 3 تا 10 گرم دارو در روز مصرف شود.

آماده‌سازی یک دمنوش چای

2 تا 5 گرم گیاه دروزای ریز خرد شده در آب جوش دم شود و پس از 10 دقیقه صاف شود.

تاریخچه استفاده از دروزا

در قرن دوازدهم متیوس پلاتیاریوس، یک پزشک ایتالیایی از مدرسه سالرنو کاربرد دارویی دروزا را برای درمان سرفه توصیف کرد. دروزا بیشتر برای تقویت قلب مورد استفاده قرار می‌گرفت و به‌عنوان داروی تقویت‌کننده جنسی و همچنین برای آفتاب‌سوختگی و کک‌ومک به کار می‌رفت.
شکارچیان خرافاتی معتقد بودند که اگر با خودشان دروزا داشته باشند، باعث می‌شود تیرشان خطا نرود. این گیاه در دسته طلسم گنجانده‌شده است و اعتقاد بر این است که از جادو و شیدایی محافظت می‌کند.
 

دروزا اثرات شفادهنده‌ی متنوعی دارد

مشتقات 1،4 نفتوکوئینون به علت خواص برونشیتولیتیک، آنتی‌بیوتیک و ضد انعقادی دروزا بیان‌شده‌اند. نفتوکینون و فلاونوئیدها آنتی‌بادی (مهار سرفه)، ضد حساسیت و اسپاسمولیتیک، اثرات ضد میکروبی و ضدالتهابی دارند. پلامباگین دارای اثرات آنتی‌بیوتیک در غلظت‌های پایین است.

زمینه‌های کاربردی دروزا

دروزا بیشتر در درمان سرفه استفاده می‌شود. در طب سنتی اروپایی این گیاه برای حذف زگیل، میخچه و کک‌ومک استفاده می‌شود. همچنین استفاده داخلی برای درمان گرفتگی، بیماری‌های کبدی و آرتریواسکلروزیس گزارش‌شده است.
شربت Drosera برای کمک به هضم و درمان نفخ استفاده می‌شود. Extraktum Droserae fluidum برای درمان برونشیت و سرفه استفاده می‌شود.

داروهای دامپزشکی

به‌طور سنتی، دروزا به‌عنوان اسپاسمولیتیک، دیورتیک و داروی تقویت قوای جنسی برای حیوانات خانگی به‌صورت داخلی استفاده می‌شود.

منبع

http://www.koop-phyto.org/en/medicinal-plants/sundew.php
https://en.wikipedia.org/wiki/Drosera_rotundifolia
https://www.paludimed.eu/eng/index.php/en/component/sppagebuilder/27-sundew-as-a-medicinal-plant