نحوه ی کاشت به لیمو

به لیمو گیاهی است درختچه ای شکل با ارتفاع نیم متر تا 2 متر که این گیاه دارای ساقه های 4 گوش ، میوه هایی سفت و دارای گل هایی با پرچم های 4 تایی که جفت جفت یا 2 تا 2تا است، این گیاه نسبت به سرمای زیر صفر حساس است و در مناطق سردسیر نیازمند به کشت گلخانه ای است. برگ های این گیاه ساده و خشن است که به صورت جمعی شکل می یابند، این گل ها از خارج سفید است و از داخل مایل به رنگ آبی است . 

نام علمی این گیاه به افتخار دکتر اسپانیایی به نام اوگوست نام گذاری شده است، این جهانگرد برای اولین بار این گیاه را با خود از شیلی و آرژانتین به اروپا برده است و دلیل نام گذاری این گیاه به لیمو (یا شبیه به لیمو) به خاطر بوی این گیاه که بسیار نزدیک به لیمو است. 

به لیمو به اشکال مختلفی مصرف می شود؛ مصرف دارویی این گیاه که از برگ های خشک و تازه به صورت چای و شربت استفاده می شود، ضمناً از به لیمو برای هضم بهتر غذا استفاده می شود. مصرف دیگر این گیاه در صنعت آرایشی است که برای رفع خستگی چشم ها و آبرسانی به پوست بسیار پر کاربرد است. 

خواص به لیمو

آرام بخش، کاهش دهنده فشارخون، تقویت حافظه ومعده، خواب آور در شب، تب بر، شستشو دهنده کلیه، ضد سرماخوردگی، تشنج، نقرس، رماتیسم، سردرد، سرگیجه، ناراحتی های عصبی، میگرن، غلظت خون، آسم، اسهال، سینوزیت، صدای گوش و خستگی بدن می باشد. از لحاظ ارزش دارویی این گیاه نسبت به بادرنجبویه از سهم بیشتری از آرام بخش برخوردار است، به علت رفع اختلالات دوده ی روده و معده به صورت بسیار کارا عمل می کند. این گیاه همچنین دارای اسانس زیادی است که دارای موسیلاژ، تانن، فلاونوئید ها می باشد و عاری از آلکالوئید ها است.

کشت به لیمو

در مورد کشت بذری این گیاه نظریات متفاوتی است، گروهی بر این باورند که کشت بذری این گیاه امکان پذیر نیست و به صورت قلمه و یا خواباندن گیاه باید کشت شود و عده ای بر این باورند که می توان این گیاه را همانند بقیه گیاهان از طریق کشت بذری، کشت نمود. البته شرکت های زیادی در فروش بذر این گیاه فعال هستند. وب سایت ایران کشاورزی کشت این گیاه از طریق بذر را پیشنهاد نمی کند.
این گیاه مقاوم به سرما تا دمای منفی 5 درجه است همچنین به آب و هوای ملایم و آفتابی و مصون از بادهای شدید نیاز دارد. زمان گل دهی این گیاه از مرداد تا شهریور است. در ایران این گیاه در جنوب فارس، شمال هرمزگان، جنوب غربی استان مرکزی، شمال خراسان، جنوب مازندران، مرکز گلستان و دامنه ی البرز کشت شده است.
زمان کشت این گیاه از 15 اسفند تا 20 فروردین می باشد. به طور میانگین در هکتار حدود 17000 تا 31500 قلمه مورد نیاز است همچنین سیستم آبیاری فازی و قطره ای می تواند مناسب باشد. زمین زراعتی باید کم و بیش آفتابگیر و قابل نفوذ و دارای رطوبت کافی باشد و قبلاً آن را به عمق 50-40 سانتی متر بخوبی شخم زده باشند. در غیر این صورت ریشه های گیاه نمی توانند به سهولت در داخل خاک نفوذ کرده و رطوبت لازم را بدست آورند. برخی نیز معتقدند که دو مرتبه دیگر باید زمین شخم زده شود که آخرین دفعه آن به منظور وارد کردن انواع کودها به درون خاک است. نیاز اصلی غذایی ۲۰۰-۱۵۰ کیلوگرم کود ازته، ۳۰۰-۲۵۰ کیلوگرم کود فسفر و ۱۰۰-۸۰ کیلوگرم در هکتار کود پتاس می باشد که کودها را قبل از کشت به خاک افزوده و شخم می زنیم.

زمان کاشت قلمه ریشه دار در زمین اصلی بعد از خطر یخبندان بهاره است که باید توجه داشت به لیمو به انتقال بسیار حساس است و بهتر است بعد از گلدانی کردن و یا داشتن امکانات بعد از یکسال از قلمه گیری آن ها را به زمین اصلی منتقل کنیم.
قبل از انتقال قلمه های ریشه دار به زمین زراعتی آنها را از ناحیه یک سانتی متری یقه قطع می کنند و ریشه های طویل گیاه را نیز کوتاه می نمایند تا با این عمل ریشه های جانبی سریعتر آمادگی رویش پیدا کنند.

گیاه به انتقال حساس است و ممكن است پس از انتقال برگ های آن خزان كند ولی مجدداً برگ های جدید ظاهر می‌شوند. نكته مهم این است كه به محض خروج نشاء‌ها از بستر گلخانه بلافاصه باید در زمین اصلی كشت شوند.

عمل انتقال آن ها در این هنگام باید با دست به خوبی صورت گیرد که پس از وارد کرد به داخل خاک قسمتی از خاک بر اثر فشار انگشتان بر روی گیاه ریشه دار و عاری از ساقه به حالت فشرده در آید. قلمه های تازه کشت شده در مزرعه بسیار حساس هستند و باید منظم آبیاری گردند تا در مراحل اولیه انتقال به مزرعه دچار تنش بیش از اندازه تحمل گیاه نشوند. 

نیاز آبی گیاه با توجه به فاکتور رهایی نیاز آبی بین 5 الی 10 روز اعلام شده است. ضمناً به لیمو به غرقاب کردن نسبتا حساس است. برای این گیاه بیماری خاصی گزارش نشده است اما برای نگهداری گلخانه ای دو مورد آفت احتمال حمله به این گیاه را دارد این دو نوع آفت کنه عنکبوتی و پروانه ی سفید گلخانه است. اگر این گیاه دچار سرمازدگی بشود می توان با آبیاری مناسب و کود دهی به موقع امیدوار به جوانه زنی مجدد بود. ضمناً در فصل برگریزان بهتر است این گیاه را هرس کرد.

برداشت

این گیاه قابلیت برداشت در 3 بار در سال را دارد که بهترین زمان ها در ماه های خرداد، مرداد و مهر است که تعداد دفعات برداشت با توجه به محیط و شرایط نگهداری متفاوت است. بیشترین مواد دارویی این گیاه در زمان گلدهی آن است که بهتر است برداشت از برگ های بالایی انجام شود. ضمناً برداشت برگ ها باید در هوای آفتابی که بیشترین اسانس را داراست و با مراقبت انجام شود. به این دلیل که پاره شدن برگ ها باعث از بین رفتن و عدم توانایی انبار داری می شود. برای انبار کردن این برگ ها بایستی در دمای 35 درجه خشک کرد.

روش های تکثیر به لیمو به روش قلمه

1- ابتدا در اواسط فصل رویشی شاخه های سالم و حدوداً 15 سانتیمتری به لیمو را از گیاهان مادری جدا می کنیم. بایستی از شاخه هایی استفاده کنیم که دارای برگ های سالم و بزرگ می باشند. این ویژگی باعث افزایش بهره وری قلمه ها خواهد شد. شاخه های مورد نظر از زیر گره برگی جدا خواهند شد. محل جدا کردن ساقه جهت قلمه زدن بسیار اهمیت دارد این عمل باعث افزیش گیرایی و ریشه دهی به خاطر وجود مریستم های خفته ریشه زایی در زیر گره برگی می شود.

2- برگ های پایینی شاخه تهیه شده از قلمه مادری تا ارتفاع 7 سانتیمتری هرس می شوند.
3- گلدان ها یا بسترهای کشت از خاک مرغوب پر شده و تا زمانی که از آب اشباع شوند مورد آبیاری قرار می گیرند.

4- ابتدا با وسیله ای میله مانند یا انگشت حفره ای درون بستر کشت ایجاد کرده و شاخه های تهیه شده برای قلمه زنی درون گلدان یا بستر کشت فرو برده می شوند. درون هر گلدان به قطر 10 سانتیمتر دو عدد قلمه و درون هر گلدان به قطر 15 سانتی متری 3 عدد قلمه جاگذاری می گردد. فاصله حفره ها از همدیگر 5 سانتیمتر می باشد.

5- بعد از گذاشتن  قلمه ها به کمک دست خاک اطراف قلمه را سفت کرده یا می فشاریم.

6- بعد از جاگذاری قلمه ها پوشش پلاستیکی را بر روی گلدان ها کشیده و آنها در مقابل نور غیر مستقیم قرار می دهیم. این عمل جهت افزایش رطوبت محیط اطراف قلمه ها می باشد.

7- بسترهای حاوی قلمه ها هر روز بایستی آبیاری گردند. بدین منظور هر روز در زمان مشخصی پوشش پلاستیکی را کنار زده و پس از آبیاری دوباره پوشش را ایجاد می کنیم. در سیستم های آبیاری قطره ای نیازی به این کار نمی باشد. بهترین روش آبیاری برای ریشه دار کردن قلمه های به لیمو سیستم میست یا مه پاشی می باشد.

8- رشد برگ های جدید در طول مراحل رشد قلمه به لیمو نشان دهنده آغاز فعالیت ریشه زایی می باشد.

9- یک هفته بعد از ظهور اولین برگ های به لیمو، پوشش پلاستیکی به صورت نیمه کنار زده می شود تا شرایط برای سازگاری بیشتر قلمه های ریشه دار شده با شرایط رطوبتی کم فراهم آید. دو هفته بعد از ظهور اولین برگ ها کل پوشش پلاستیکی کنار زده می شود.
10- در آخرین مرحله هر قلمه ریشه دار شده به گلدان های 15 سانتیمتری انتقال داده می شود و بعد از یک هفته یا کمی بیشتر می توان گلدان ها را به فضای آزاد انتقال داد.