همه چیز در مورد کاشت زعفران

زعفران گیاهی شناخته شده برای ایرانیان عزیز است که هر ساله مقادیر زیادی از این گیاه برای مصارف ادویه در ایران کاشته می شود و از دسته ی پر سود ترین کشاورزی های دنیا به شمار میرود. زعفران که از تیره ی زنبق سانان است که گیاهی است چند ساله و دارای کورم سفید رنگ که بر روی آن جوانه های اصلی و جانبی قرار دارد. ریشه های این گیاه افشان و کوتاه است، گلها تشکیل شده از گلپوش 6 قطعه ای 3 کاسبرگ و 3 گلبرگ دارای 3 پرچم با بساک زرد رنگ، مادگی زعفران دارای خامه سفید و کلاله 3 شاخه ای و قرمز رنگ است.
گیاه زعفران به طول 20 الی 50 سانتیمتر میرسد و دارای برگهای بلند  و باریک چمنی شکل هستند.

اب و هوای مناسب برای کشت

زعفران گیاهی است نیمه گرمسیری و در زمین های که دارای زمستانی ملایم و تابستانی گرم و خشک است رشد خوبی دارد. زعفران در برابر سرما مقاومت خوبی از خود نشان داده است اما با توجه به دوران رشد که از اواخر پاییز شروع میشود تا اوایل بهار قطعا در مکانهایی با زمستانی بسیار سرد نمیتواند مقاومت کند. در تابستان که گیاه به خواب میرود آب یاری برای این گیاه مضر است بنابر این در مناطق شمالی و جنوبی امکان کاشت آن وجود ندارد.
برای رشد مناسب زعفران ما نیاز به اراضی آفتاب گیر و بدون درخت داریم که از بادهای سرد نیز در امان باشد، داریم. حداکثر دمای قابل رشد برای این گیاه 35 الی 40 درجه سانتیگراد است و ارتفاع ما بین 1300 الی 2300 متر از سطح دریا نیز این گیاه عملکرد خوبی از خود نشان داده است.

چه خاکی برای زعفران مناسب است ؟

خاک های سبک یا ترکیبی از شن و رس بهترین خاکها برای پرورش زعفران است به این علت که پیازهای زعفران تا سالها در خاک می ماند و در این نوع خاکها پیاز میتواند علاوه بر تامین مواد غایی در برابر شرایط خاص منطقه ای نیز مقاوم باشد.
برای رشد و نمو بهتر زعفران و تولید محصولات مرغوب و با کیفیت زمین های حاصلخیز با زهکشی، عاری از درخت با خاک های لومی،لیمونی،رسی و شنی که مقداری آهک دارند و میزانه اسیدیته ما بین 7 الی 8 دارند بهتر و مرغوبتر از زمین های شور، فقیر و مرطوب است. 
نکته ی بسیار مهم در کشت زعفران این است که این گیاه در زمین هایی که دارای قلوه سنگ است و یا در آن علف هرز دارد یا تغذیه شده با مواد آلی پوسیده نشده است رشد خوبی ندارد و محصول آن کیفیت مناسب را ندارد.

آماده سازی زمین

برای تهیه ی زمین های کشاورزی در کشت زعفران دقت خاصی باید اعمال شود. زمین های انتخاب شده را ابدا در پاییز یا زمستان در فرصت مناسب شخم می زنند. چنانچه شرایط شخم زدن محیا نبود میتوان در اوایل بهار نیز این کار را انجام داد. پس از شخم زدن زمین ها که به صورت عمیق انجام میشود و بعد از قطع باران های بهاری با بکار بردن یک بار دیگر شخم زنی به عمق متوسط زمین را ضمن صله شکنی از علفهای هرز پاک میکنند. در مرداد و شهریور بعد از تغذیه ی زمین با 40 الی 80 تن از کود حیوانی و 200 کیلو فسفات آمینیوم، زمین را به صورت فارو در می آورند و آماده ی کشا میکنند.

چه پیازی مناسب است برای کاشت؟

امروزه کاشت زعفران فقط به وسیله ی پیاز آن مقدور است. بنابراین یکی از مهمترین مراحل کشت انتخاب پیاز مناسب و مرغوب است چرا که از یک پیاز با کیفیت پایین نمیتوان انتظار یک بوته ی خوب و با کیفیت را داشت. پیاز زعفران را میتوان از خاک در آورد و به انبار یا به مزارع دیگر منتقل کرد. با توجه به دوره ی خواب گیاه که بین اردیبهشت ماه تا اواخر مرداد است انتقال پیاز را انجام میدهند. بعد از دوره ی خواب یعنی بعد از مرداد بیرون آوردن پیاز ها اشتباه است چرا که ممکن است این پیازها عملیات ریشه زنی را شروع کرده باشند. پیازها را البته میتوان پند ماه در مکانهای سرد و خشک به صورت پخش شده نگه داشت اما این کار باعث عدم توسعه فیزولوژیکی در گلها در سال اول میشود. بهترین زمان کشت پیاز زعفران در خرداد ماه است. بنابر این بهترین پیاز برای انتخاب کشاورزان پیازهایی است که در خرداد ماه از زمین بیرون آورده شده باشند و مدت زیادی از این کار نگذشته باشد.

کاشت پیاز زعفران

برای کاشتن پیازهای تهیه شده باید ابتدا چاله های یک ردیفی را با بیل در زمین در بیاوریم، سپس در داخل هر چاله به تعداد 3 الی 15 پیازچه گذاشته می شود. بهتر است سر پیازچه ها رو به بالا باشد. پیازچه ها در عمق 20 سانتیمتری در زمستان از سرما و یخزدگی و سایر تنشهای محیطی و در تابستان از گرما زدگی مصون می مانند. برای کاشت زعفران ما نیاز به 4 الی 5 نفر داریم که نفر اول با بیل چاله ها را در می آورد دو نفر دیگر پیازها را به دسته های 3 الی 15 تایی انتخاب میکنند، نفر چهارم پیازها را در داخل چاله قرار میدهند و به این صورت پیازها کاشته میشود.
بعد از عملیات کاشت سطح زمین را که غیر مسطح شده است با بیل و یا ماله صاف و فشرده میکنند تا پیازها به خام بچسبند. زمین کاشته شده را تا موقع آبیاری پاییزه به همین صورت رها میکنند. البته قبل از آبیاری در حدود 10 الی 20 تن کود حیوانی کاملا پوسیده باید به زمین داده شود.

آبیاری

پس از کاشت زعفران که نهایتا تا اخر شهریور طول میکشد زمین را در مدت 10 الی 15 روز رها میکنند و سپس اقدام به آبیاری میکنند. معمولا آبیاری زعفران بسته به نوع آب و هوا از اواسط پاییز تا اوایل ابان ماه شروع مشود. با توجه به اینکه گلدهی زعفران وابسته به آب اول است بنابراین آبیاری زعفران را در بین قطعات با فاصله ی چند روز تقسیم میکنند تا دوران اوج گلدهی بوته ها با هم یکی نباشد. آب اول بسیار مهم است و باید به گونه ای باشد که تمام زمین به صورت یکنواخت آبیاری شود.
بعد از گاورو شدن مزرعه برای سله شکنی از کج بیل و چهار شاخ فلزی یا گاو آهن ایرانی با عمق کم استفاده می‌شود متعاقب آن زمین را ماله می‌کشند. سله شکستن زمین باعث می‌شود که جوانه‌های گل با سهولت بیشتری از خاک بیرون آمده و رشد قوی و مطلوبی داشته باشند. پس از آبیاری اول به فاصله 15 الی 20 روز بعد از آن اولین گلهای زعفران ظاهر می‌شوند بدیهی است که مزرعه زعفران در سال اول محصول قابل توجهی نمی‌دهد. از اوایل فروردین تا زمانی‌که رنگ برگها به زردی مایل شود هر 6 تا 12 روز یکبار آبیاری انجام می شود. بعد از وجین یک نوبت آبیاری به تاخیر بیفتد تا علفهای هرز از بین رفته و مجددا سبز نشوند. آب آخر در درشت شدن پیاز موثر است.

عملیات سله شکنی

بعد از آبیاری و زمانی که زمین به اصطلاح کشاورزان گاورو شد سطح زمین کاشت باید سله شکنی بشود. این عمل باید با نهایت دقت انجام شود تا پیازها اصیب نبینند. بهترین وسیله برای سله شکنی کج بیل و بیل شیار دار و گاو آهن ایرانی و کولتیواتور است. عمل سله شکنی با هدف اسان تر شدن بیرون آمدن گلها از خاک انجام میشود، ضمنا باعث میشود کودهای حیوانی با خاک مخلوط شوند. 

وجین علفهای هرز

علف های هرز به علت تغذیه از زمین کشاورزی و همچنین ایجاد سایه بر روی زعفران باعث کم شدن محصول و پایین آمدن کیفیت گلها می شود. همچنین ممکن است باعث مزاحمت در عملیاد داشت و برداشت شود و یکی از علل افزایش بیماری ها و حشرات باشند. در کاشت زعفران هر موقع که علف هرز پیدا شد وجین واجب است . برای اطلاعات بیشتر در مورد مبارزه با علف های هرز این مقاله را مطالعه کنید.

بیماری های زعفران

در گیاه زعفران بیماری ها و حشراتی هستند که عملکرد بوته را پایین می آورند و در بعضی مواقع باعث مرگ بوته نیز میشوند. ما در این مقاله به اختصار توضیح میدهیم و در مقاله ای جداگانه با عنوان بیماری های زعفران در مورد آنها توضیح خواهیم داد.

جوندگان:

شامل جوجه تیغی، موش کور و موش حقیقی است
برای مبارزه با این آفات باید آنها را شکار کرد و از موانع برای محدود کردن دست رسی آنها به زمین زراعی استفاده کرد.

کنه زعفران

در مزارعی که عملیات کشت به صورت اصولی انجام نمیگیرد نوعی کنه در زعفران دیده میشود که بنه ها را از محل زخمها و گاها از قسمت های سالم مورد حمله قرار می دهد. این آفت در بنه ها ایجاد حفره میکند و در دراز مدت این حفره ها باعث پوسیدگی بنه ها میگردد.
برای مبارزه با این آفت باید از اصول کشاورزی مدرن استفاده کرد و از انتقال بنه های آلوده به زمین کشاورزی جلوگیری کرد. ضمنا بهتر است پیاز ها را قبل از کاشت با قارچکش ضد عفونی کنند.

تریپس بنه

تقریبا در تمامی مراحل کشت تریپس بر روی گیااه زعفران دیده میشود و تا زمانی که برگها سبز است جمعیت تریپس نیز بسیار زیاد است. این آفت با ایجاد لکه های سفید و زرد با تو رفتگی از پشت به گیاه خسارت زده. برگهای مورد حمله زودتر خزان می شوند و بنابراین گیاه باعث افت کیفیت و محصول میشود. از انجا که جمعیت این آفت در اواخر فصل رویشی زعفران دیده میشود نیاز به مبارزه ی شیمیایی نیست . برای مطالعه ی بیشتر در مورد آفت تیریپس می توانید مقاله ی مباره با تریپس را مطالعه کنید.

بیماری های زعفران

زعفران به مانند هر گیاه دیگری عاری از بیماری های ویروسی و قارچی نیست و در زیر به بیماری های مهم زعفران اشاره ی کوتاهی میکنیم:
•    بیماری پیچیدگی و فنری شدن کلاله
•    بیماری پوسیدگی بنه
•    بیماری قارچی رایزوکتونیا
•    بیماری سیاهک زعفران
•    بیماری زردی 
تمامی این بیماری ها قارچی بوده و یا از کمبود عناصر حیاتی زعفران ایجاد شده است. در مقاله ای جداگانه به صورت کامل توضیح خواهیم داد که چگونه با تک تک این بیماری ها مقابله کنید.

روش کاشت زعفران در گلدان

مقداری پیاز زعفران تهیه کنید. این مقدار را درتعدادی گلدان سفالی بزرگ و داخل هرگلدان پنج قسمت وهرقسمت پنج پیاز در چاله هایی به عمق پانزده سانتی متری میتوان کاشت و آبیاری ده روز پس ازکاشت و تا بهار آب باران وبرف برای آن کافیست و اویل بهار رو به زردی وخواب آن شروع میشود.