کرم ابریشم باف ناجور (بید کولی) - معرفی و کنترل بیولوژیکی و شیمیایی

کرم ابریشم ناجور یا بید کولی (Gypsy moth  (Lymantria spp

فرم زندگی: حشره
منبع: چین، اروپا، شمال آفریقا، شمال آمریکا
توزیع: آسیا، اروپا، شمال آفریقا، شمال آمریکا
ویژگی‌ها: پروانه‌ی نر و ماده در اندازه و رنگ با هم فرق دارند، از زرد تا قهوه‌ای خاکستری و طول بال 30-70 میلی‌متر
خط سیر: خزانه‌ی نشاء، حمل کردن، محموله دریایی، ظروف
گیاهان در معرض خطر: بیش از 1000 گونه گیاهی
منشأ بید کولی چین و خاور دور روسیه بوده اما اکنون در کره، ژاپن و اروپا گسترش‌یافته است. بید کولی اروپایی که از جنوب اروپا و شمال آفریقا سرچشمه گرفته به شمال امریکا گسترش‌یافته است. بید کولی، آفت مخرب جنگل و باغبانی است و شامل سه زیرگونه می‌باشد:
•    بید کولی آسیایی (Lymantria dispar asiatica)
•    بید کولی ژاپنی (Lymantria dispar japonica)
•    بید کولی آمریکای شمالی / اروپای غربی (Lymantria dispar dispar).
هیبریدهای بین این زیرگونه‌ها مشاهده شده است.

چرخه زندگی کرم ابریشم ناجور

بید کولی منجر به خطر بیولوژیکی بالایی می‌شود، زیرا تمایل به تفریخ و باروری آن‌ها بالاست. اگر بید کولی به مزرعه‌ای حمله کند، مدیریت آن بسیار دشوار و هزینه‌بر است زیرا طیف وسیعی از میزبان‌ها را آلوده می‌کند. سویه‌های اروپایی بید کولی دارای قدرت بالای آسیب‌رساندن به قلمه‌های کاج تجاری هستند.
بید کولی، مدت قابل‌توجهی از چرخه زندگی خود را در مواد غیر میزبان به‌صورت تخم صرف می‌کند. توده‌های تخم بید کولی آسیایی، مقاوم به درجه حرارت و رطوبت بسیار بالایی هستند.
توده‌های تخم به‌صورت داخلی و یا از طریق بین‌المللی می‌توانند منتقل شوند: محموله دریایی، کالاها، ظروف، حمل‌ونقل، خزانه‌ی نشاء، قطعات گیاهی، و وسایل و ماشین‌های کشاورزی.
فصل پرواز (مرداد- مهر) تا زمان تفریخ (اردیبهشت- خرداد) احتمالاً دوره‌ای است که تخم‌های قابل‌قبول می‌توانند وارد کشور شوند. کرم‌های کاترپیلار، اشتهای قابل‌توجهی دارند و جمعیت‌های بالای آن‌ها می‌تواند درختان را کاملاً از بین ببرند و باعث نابودی آن‌ها شود. دو تا سه سال برگ‌ریزی، اغلب منجر به نابودی قابل‌توجه درخت می‌شود، به‌خصوص اگر درختان تحت تأثیر خشک‌سالی نیز قرار گیرند.
بید کولی یک نسل در هرسال تولید می‌کند و از طریق چهار مرحله زندگی اصلی بالغ می‌شود. آن‌ها شروع به گذاشتن تخم‌های کوچک در توده‌های بزرگ می‌کنند. توده‌های تخم با موهای متمایل به زرد پوشانده می‌شوند، اندازه آن‌ها حدود 20 تا 40 میلی‌متر است و می‌توانند شامل بیش از 1000 تخم باشند.
لاروهای مودار تازه تفریخ شده می‌تواند با کمک چرخش تارهای ابریشمی (معلق در جریان هوا) تا 8 کیلومتر به سمت بالا حرکت کنند، اگر شرایط آب‌وهوایی مناسب باشد.
 

در مراحل بعد از لارو رنگ‌ها بسیار متفاوت هستند، اما دارای دو ردیف نقاط برجسته مشخص در پشت هستند- معمولاً 5 جفت آبی و 6 جفت قرمز از سر به دم. سپس لاروها به شفیره تبدیل‌شده و پس از آن بید کولی بالغ ظاهر می‌شود.

شکل ظاهری کرم ابریشم ناجور

نرهای بالغ به رنگ قهوه‌ای خاکستری هستند و طول بال‌های آن‌ها بین 30 تا 40 میلی‌متر است و ماده‌ها زرد کمرنگ با نوارهای موجی قهوه‌ای تیره در بال جلویی هستند و طول بالاهایشان به 40-70 میلی‌متر می‌رسد.

 
  بید کولی می‌توانند در محیط‌های شهری، مزاحم جدی باشد. میزبان‌ها اغلب دچار ریزش برگ می‌شوند. درصورتی‌که تعداد کرم‌های کاترپیلار زیاد باشد، گاهی به خانه و وسایل نقلیه حمله می‌کنند. این آفت می‌تواند از طریق پخش مدفوعش در آب باعث آلودگی شده و موهایشان می‌تواند منجر به واکنش‌های آلرژیک شود.

رفتار، رژیم غذایی و عادات بید کولی 

این آفت جنگی در سراسر مناطق شرقی ایالات‌متحده و کانادا یافت می‌شود و همچنین به مناطق مرکزی ایالات‌متحده رسیده است. حملات کوچکی در بعضی از کشورهای غربی نیز رخ می‌دهد، اما به نظر می‌رسد که این امر عمدتاً به حمل اتفاقی بید کولی به این مناطق از طریق وسایل نقلیه و کامیون‌ها و مواد وابسته باشد.
بید کولی در جنگل زندگی می‌کند، جایی که درختان و درختچه‌ها حداقل 20 درصد از فضا را اشغال کرده باشند. این آفت در آب‌وهوای معتدل و مکان‌هایی که فصول معتدل دارند، زندگی می‌کند. بید کولی در نزدیکی انسان‌ها در مناطق شهری نیز دیده می‌شود. 
لاروهای بید کولی در حین رشد، روی درخت میزبان باقی می‌مانند. در سه مرحله اول توسعه، در بالای درختان می‌مانند. در 2 یا 3 مرحله آخر توسعه، در طول روز به پایین درختان می‌ریزند و در زیر پوست و یا شاخه‌ها قرار می‌گیرند. ازآنجایی‌که لارو بید کولی نسبت به شکارگرها آسیب‌پذیرتر است، در شب به نوک درختان بازمی‌گردد. لاروهای بید کولی فقط وقتی‌که رفع شده یا با چیزی دیگری آن‌ها را حرکت دهد، درختان را ترک می‌کنند. شفیره نیز روی همان درخت می‌ماند. هنگامی‌که نرها بالغ می‌شوند، برفراز جنگل به‌صورت زیگزاگی پرواز کرده و دنبال ماده‌ها می‌گردند. ماده‌ها توسط مواد شیمیایی فرومون، نرها را جذب می‌کنند. 
بید کولی می‌توانند پرواز کند، گرچه بیشتر عمر خود را روی یک درخت می‌گذراند. بید کولی توسط انسان‌ها نیز حرکت می‌کنند. گروه‌های بزرگی از بید کولی از مکانی به مکان دیگر حرکت می‌کنند و به دنبال درختان جدید می‌روند تا بتوانند برگ‌های تازه برای خوردن پیدا کنند. 
بید کولی، برگ‌های بیش از 500 نوع درخت و درختچه را می‌خورد. آن‌ها درختان بلوط، درختان پهن‌برگ آلبر، صنوبر داگلاس و درختان سوزنی شوکران غربی را برای تغذیه ترجیح می‌دهند. دهان بزرگ‌سالان به‌طور کامل توسعه نمی‌یابد، بنابراین تنها لاروها از درختان تغذیه می‌کنند.

تولیدمثل کرم ابریشم ناجور

تخم‌های پروانه بید کولی اغلب زمستان را به‌صورت چسبیده به درختان سپری می‌کنند و در فصل بهار، زمانی که بسیاری از درختان شروع به شکوفه زدن می‌کنند، تفریخ می‌شوند.
لاروها خود را از درخت‌ها توسط تارهای ابریشمی آویزان می‌کنند و توسط باد منتقل‌شده و روی یک درخت یا درخت دیگری در یک مایل یا بیشتر حرکت می‌کنند.
لارو از چندین مرحله گذر خواهد کرد تا اینکه در آغاز ماه تیر، شفیره‌ها به‌صورت یک بید کولی بالغ درمی‌آیند. پروانه نر می‌تواند پرواز کند، اما پروانه ماده از درخت بالا می‌رود و تخم‌های خود را در آنجا می‌گذارد. پس از تخم‌گذاری، بید کولی نر و ماده می‌میرند.

علائم بید کولی

از بین رفتن و ریزش برگ در یک منطقه بزرگی از درختان یکی از علائم اولیه نشان‌دهنده حضور بید کولی است. درواقع لاروهای بید کولی مخصوصاً زمانی که شیوع خاصی در منطقه وجود دارد، می‌توانند روی درختان، جاده‌ها، دیوارها و دیگر مناطق در فضای باز بخزند.
 

کنترل بیولوژیکی کرم ابریشم ناجور

بیماری‌های ناشی از باکتری، قارچ و یا ویروس‌ها موجب کاهش جمعیت بید کولی، به‌ویژه در دوره‌هایی می‌شود که جمعیت متراکم و تحت تأثیر کمبود شاخ و برگ قرار می‌گیرند. بیماری پژمردگی ناشی از یک نوکلئوپلی هیدرو ویروس خاص (LdNPV) که مختص بید کولی است، بیشترین آسیب‌رسان طبیعی است و باعث مرگ لاروها و شفیره‌ها می‌شود. آلودگی با NPV نیز شایع‌ترین منبع مرگ‌ومیر در جمعیت‌های با تراکم بالا است و همه‌گیریNPV معمولاً باعث نابودی جمعیت آفت می‌شود. لاروهای بید کولی چندین شکارگر طبیعی دارند که می‌تواند باعث کاهش جمعیت آن‌ها شود. شکارگرهای بید کولی عبارت‌اند از: موش‌های آهویی (deer mice)؛ مگس تاکینید و زنبورهای براکوئید.    

کنترل شیمیایی کرم ابریشم ناجور

کنترل شیمیایی در زمان ظهور لاروها با سمومی‌مانند مالاتیون 60 درصد و یا سموم فسفره تماسی و نفوذی، انجام می‌شود.

منابع

http://www.agriculture.gov.au/pests-diseases-weeds/plant/exotic-gypsy-moth#secure-any-suspect-specimens
https://en.wikipedia.org/wiki/Gypsy_moths_in_the_United_States
http://www.saferbrand.com/advice/insect-library/garden-insects/all-about-gypsy-moths-and-larvae
http://www.biokids.umich.edu/critters/Lymantria_dispar/
https://www.forestresearch.gov.uk/tools-and-resources/pest-and-disease-resources/gypsy-moth/