سوسک سر شاخه خوار درختان چگونه به باغات آسیب می زنند؟

سوسک سر شاخه خوار درختان چگونه به باغات آسیب می زنند؟

سوسک سرشاخه خوار با نام علمی coerulescens Osphranteria  سوسکی است از خانواده Cerambycidae  و راسته سخت بالپوشان، از آفات مهم درختان میوه نظیر هلو، بادام، زردآلو و... است.

شکل شناسی سوسک سرشاخه خوار

حشرات کامل سوسک شاخک بلندی با بدنی کشیده و سیاه رنگ است. طول بدن این سوسک بین 18 تا 20 میلی متر و عرض آن 4 میلی متر می باشد. تخم این سوسک به شکل کاسه لاک پشت دیده می شود. زمستان گذرانی این سوسک به صورت لارو در داخل شاخه يا تنه درختان است. لارو زرد رنگ سوسک شاخک بلند در زمان خروج از تخم، 2 میلی متر طول دارد. طول لارو کامل به 32 میلی متر نیز می رسد. در اواسط بهار لاروها به پيش شفيره، سپس به شفيره تبدیل می شود. دوره پيش شفيرگي بین 5 تا 9 روز و شفيرگي 11 تا 20 روز به طول مي‌انجامد. شفیره آن در هفته اول کرمی رنگ و بعداً لکه های سیاه رنگی بر روی محل چشم ها شاخک ها، نوک بال ها، و بین مفصل ران و ساق آن پیدا شده و سرانجام در آخرین مرحله شفیرگی بدن سیاه می شود. حشرات كامل با كمي تغذيه از شيره گل ها شروع به جفت‌گيري و سپس بر روی شاخه‌ها در كنار جوانه‌ها تخم ريزي مي‌كنند.

هر حشره ماده ممكن است 30 تا 75 عدد تخم بگذارد. دوره رشد جنين بین 7 تا 8 روز است. پس از آن لارو مستقيماً داخل چوب شده و شروع به فعاليت مي‌نمايد. از علایم وجود لارو این سوسک در گیاه می توان به پژمردگی سرشاخه های جوان درخت اشاره کرد. لارو در دو هفته اول زندگی خود فقط در سطح زیری پوست زندگی نموده و کانال ایجاد می کند. از هفته دوم تا چهارم مدتی از قسمت زیر پوست و مدتی را نیز از قسمت مرکزی شاخه می خورد. لارو در این مدت از شاخه های جوان سه ماهه عبور کرده و سپس خود را به شاخه های یکساله و سرانجام به شاخه های مسن تر می رساند و با ایجاد کانال هایی در آن ها موجب مرگ شاخه و درختان می گردد. در درختان قطور حشرات به صورت مارپیچ داخل تنه حرکت کرده و دالان هایی نزدیک پوست درست می کند. داخل این دالان ها  پر از خاک اره و فضولات سیاه رنگ لارو است که از این طریق نیز می توان به وجود این حشره پی برد.

روش هاي مبارزه

در مناطق خشک حمله سوسک سرشاخه خوار شدیدتر است. مشاهدات محققین نشان می دهد که آب در جلب حشرات چوبخوار از جمله سرشاخه خوارها بسیار موثر می باشد. این مسئله در مورد کلیه حشرات چوبخوار درختان میوه، جنگلی و غیر مثمر نیز صدق می کند. آب یا رطوبت نسبی هوا اگر کاهش یابد جذب مواد غذایی از خاک نیز با مشکل مواجه خواهد شد. آفتاب نیز یکی از عوامل موثر در شدت حمله حشرات چوبخوار است. آفتاب به دو شکل عمل می کند: اول اینکه با حرارت زیادی که در شاخ و برگ  گیاه ایجاد می کند، حشرات چوبخوار را به طرف درختان میزبان میکشاند. دوم با ایجاد تبخیر شدید در گیاه و خاک، در جریان شیره گیاهی اختلال ایجاد می کند. با ایجاد این اختلال گیاه ضعیف شده و بیشتر مورد حمله آفات از جمله کرم سرشاخه خوار قرار می گیرد. بنابراین بالا بردن توان درختان به ویژه در ارتباط با آب می تواند موثرترین راه مبارزه با حشرات چوبخوار باشد. در این راستا کوددهی به شکل توام یعنی کود حیوانی به اضافه کود شیمیایی و نیز هرس درختان و حذف پاجوش ها در متوقف کردن فعالیت آفت و کاهش میزان آلودگی از طریق بالا بردن توان درختان نقش دارد.

در این بین می توان به مواردی برای کنترل این آفت اشاره کرد:

هرس درختان و حذف شاخ و برگ آلوده

تقویت درختان از طریق کوددهی

آبیاری منظم

سمپاشی در مراحل اولیه رشد لارو

استفاده از شکارچیان طبیعی آفت

استفاده از تله نوری

استفاده از زئوزران برای پر کردن سوراخ های ایجاد شده بر روی تنه درختان

استفاده از فرمون یا تله جنسی مخصوص به سوسک سرشاخه خوار