مهمترین نکات درباره شانکر باکتریایی گوجه فرنگی + روش پیشگیری و کنترل

چطور از گوجه فرنگی هایمان در برابر بیماری بسیار مخرب شانکر باکتریایی دفاع کنیم؟

شاید برای شما هم اتفاق افتاده که بذر گوجه فرنگی خود را در فضای باز یا گلخانه خود کاشته باشید و در حین پروسه رشد آن با آفت ها و بیماری های متفاوتی در میوه گوجه فرنگی رو به رو شده اید که شما را برای کنترل آن به چالش کشیده و حتی محصول شما را از بین برده باشد.از راهکار های رایج برای رفع این مشکل مخرب استفاده از بعضی سموم شیمیایی هست و همچنین بعضی  از روش های اصول نگه داری بذرگوجه فرنگی  برای دفع این آفات و بیماری ها بسیار کارآمد هستند.اکنون در این مقاله به شما کمک خواهیم کرد تا  یکی از مهم ترین بیماری های گوجه فرنگی به نام شانکر باکتریایی را شناسایی کنید ،ساز و کار آن ها را متوجه بشوید و همچنین بتوانید با پیشگیری کردن و کنترل این علائم،محصول ایده آل خود را برداشت کنید.

شانکر باکتریایی گوجه فرنگی(Bacterial canker)

عامل بیماری زا:

باکتری ای به نام  Clavibacter michiganensis از زیر شاخه های michiganensis 

شناسایی

نشانه ها و علائم:

نشانه ها با توجه به سن گیاه،عفونت،محیط و عوامل دیگر میتواند متفاوت باشد.تشخیص این بیماری فقط بر پایه و اساس نشانه ها کار سختی هست.نشان هایی که گفته میشود را میتوانید با مشورت یک متخصص به تایید نهایی برسونید.

نهال:
 

•   نقاط کوچک و سفیدی ایجاد می شود،لکه های برجسته ممکن است رو برگ ها ایجاد شوند

•     نهال ها کاملا پژمرده می شوند و می میرند

برگ ها:

• تیکه هایی زرد مایل به برنز بین رگه ها ایجاد می شود
• لبه های برگ قهوه ای می شوند با حاشیه زرد
• رگهای تیره و فرو رفته روی برگ ها و دمبرگ ها
• در روی برگ های پایین تر اغلب فقط در یک طرف آن ها پژمرده می شود
• ممکن است کل گیاه بریزد و بمیرد

 ساقه:

• با باز شدن ساقه ، رگه های قهوه ای در سیستم عروقی دیده می شود
• ساقه ها به شانکرهای بلند قهوه ای تقسیم می شوند
• مایع چسبنده زرد ممکن است هنگام فشار از ساقه بریده شده خارج شود

میوه:

• لکه های کوچک (1/4 اینچ) ، خامه ای و سفید با مراکز برنزه یا قهوه ای روی میوه(مانند لکه چشم پرنده)
• سطح میوه ممکن است به صورت تور یا مرمر باشد

 محیط:

• دمای گرم (75 تا 90 درجه فارنهایت)
• رطوبت یا رطوبت نسبی زیاد

زیست شناسی و چرخه بیماری:

بذر یا پیوند آلوده پاتوژن ،شانکر باکتری را در طول وسیعی گسترش داده و در مناطق جدید تشدید می کند.این بیماری از طریق دست کارگران ، تجهیزات و هرس و قطع پیوندها به راحتی بین نهال ها در گلخانه تولید پیوند گسترش می یابد.یک دانه آلوده می تواند منجر به پیوندهای زیادی شود که از طریق آنها بیماری در تونل ها یا مزارع مرتفع ایجاد می شود.پیوندها ممکن است آلوده باشند اما در ابتدا علائمی نشان نمی دهند.در این مزارع ، پیوندهای آلوده غالباً می میرند و گسترش ثانویه محدود یا تأثیر اقتصادی کمی دارد.
در تونل ها یا گلخانه ها ، بیماری به راحتی بین پیوندها و بین گیاهان مسن از طریق روش هایی مانند هرس و لکه گیری گسترش می یابد. این می تواند منجر به علائم شدید و کاهش عملکرد شود.عامل بیماری زا تا سه سال در بقایای گیاهان گوجه فرنگی تجزیه نشده زنده می ماند و می تواند برای مدت چند ماه بر روی خرمن و تجهیزات زنده بماند و بدین ترتیب به راحتی گوجه فرنگی های کاشته شده در همان تونل را در فصل بعد آلوده می کند.
 

کنترل بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی:

متأسفانه ، شانکر باکتریایی یکی از سخت ترین بیماری های گوجه فرنگی برای مدیریت و کنترل آن هست. این به دلیل دشواری در لکه بینی بیماری به دلیل طیف گسترده ای از علائم آن است. همچنین ، این بیماری به طرز باورنکردنی عفونی است و هیچ درمان شیمیایی شناخته شده ای نمی تواند علائم را به طور موثر کنترل کند. بنابراین ، روش های کنترل و اقدامات پیشگیرانه تنها درمان های موثر هستند. روش های کنترل زیر بهترین دفاع در برابر شیوع بیماری باکتریایی شانکر است:

•    کاشت انواع دانه ها بدون بیماری یا مقاوم در برابر بیماری
•    هنگام خرید دانه ، حتما بذرهایی را خریداری کنید که عاری از بیماری باشند
•    هرگز از منابع دانه ای استفاده نکنید که ممکن است دارای شانکر باکتریایی باشند
•    اگر بذر عاری از بیماری در دسترس نیست ، بذرها را درمان کنید تا عوامل بیماری زا یا باکتری موجود در سطح یا قسمت داخلی دانه ها از بین بروند.
•   بذرها را در یک محلول هشت درصد اسید استیک یا یک محلول پنج درصد اسید کلریدریک خیس کنید
•    همچنین می توانید از یک درمان آب گرم استفاده کنید ، بذرها را به مدت 30-45 دقیقه در آب گرم خیس کنید.
•    تناوب زراعی را به طور منظم انجام دهید ، حداقل سه سال در انتظار کاشت گوجه فرنگی یا هر گیاه شب بو در همان مکان منتظر باشید.
• از آنجا که زنده ماندن باکتری در بقایای گیاهان تشخیص داده شده است ، مهم است که گوجه فرنگی خود را با محصولاتی که نمی توانند به باکتری های شانکر آلوده شوند ، جابجا کنید. پس از سه سال جابجایی و چرخش، بیماری دیگر نباید در محل مورد نظر وجود داشته باشد.
•    عقیم سازی خاک می تواند یک روش کنترل موثر برای ضدعفونی خاکی باشد که گیاهان آلوده در آن کشت شده است
•    هنگام استفاده مجدد از گلخانه ها ، باید خاک را استریل کرد تا باکتری های ساکن در خاک از بین بروند

پرسش های متداول

هنگام مشاهده علائم شانکر باکتریایی در گوجه فرنگی چکار کنیم؟

•    هنگامی که اولین نشانه های شانکر باکتریایی را در باغ خود مشاهده کردید ، گیاهان آسیب دیده را هر چه زودتر از بین ببرید و بقایای گیاهان آلوده را با دفن آنها یا افزودن آنها به کمپوست گرم دور بریزید.
•    استفاده از یکی از این روشهای استریل دفع برای جلوگیری از چسبیدن بیماری به گسترش در باغ و یا آلوده کردن دوباره گیاهان به فصل آینده بسیار حیاتی است.
• نه تنها گیاهانی که علائم شانکر دارند باید حذف شوند ، بلکه باید گیاهان همسایه را نیز بیرون ریخت ، زیرا می توانند آلوده شوند در صورتی که هنوز نشانه هایی از بیماری ندارند.باکتریهایی که باعث باکتری شانکر می شوند می توانند سالها در بقایای گیاهان زنده بمانند. به همین دلیل ، توصیه می شود که محصولات حساس (گوجه فرنگی ، فلفل یا بادمجان) را در مناطقی که تاکنون سه سال از نابودی شانکر باکتریایی نگذشته ، نگذارید.
•   در عوض ، از تناوب زراعی استفاده کنید و نوعی گیاه را بکارید که در آن نقطه شکار باکتری نشود.
•    علف های هرز نزدیک می توانند یک مخفیگاه مخفی باکتریایی نیز فراهم کنند ، بنابراین علف های هرز را با احتیاط در اطراف مناطقی از باغ که با شانکر باکتریایی دست و پنجه نرم کرده اند ، بکشید.
• هر زمان که از ابزار و لوازم باغبانی برای کار با گیاهان آلوده استفاده می کنید ، باید آنها را پس از استفاده یا قبل از لمس به گیاهان سالم در سفید کننده یا به الکل آغشته کنید. این مورد برای تجهیزات بزرگی مانند تراکتور یا پنکه نیز مورد استفاده قرار می گیرد. اگر ابزارهای آلوده را پاکسازی نکنید ، می توانید شانکر باکتریایی را به گیاهان سالم گسترش دهید.

چگونه می توانید از تولید باکتری شانکرا باکتریایی در گوجه فرنگی جلوگیری کنید؟

از آنجا که شانکر باکتریایی اغلب از طریق بذرهای آلوده یا پیوند به باغ وارد می شود ، اولین قدم در جلوگیری از شانکر باکتریایی خرید دانه ها یا گیاهان جوان خود از یک منبع قابل اعتماد و با کیفیت است. بذرها باید تحت آزمایش یا درمان قرار بگیرند و بسته بندی باید اطلاعاتی در مورد اقدامات پیشگیری ارائه دهد. به دنبال بذرهای فاقد عوامل بیماری زا باشید.
شما می توانید بذرها را خود با آب داغ یا سفید کننده معالجه کنید تا در صورت آلوده شدن بذرها ، باکتری های عامل انقباض از بین بروند،اما این روند عواقب نامطلوبی دارد. تیمارهای حرارتی می توانند ماندگاری بذرها را کاهش دهند ، سرعت جوانه زنی را کاهش دهند و ضمانت ها یا ضمانت های شرکت های بذر را باطل و بی اعتبار کنند. به همین دلیل بهترین روش کار با بذرها یا گیاهانی است که می دانید عاری از بیماری هستند و مجبور به درمان نیستند.اما اگر به درمان بذر نیاز دارید ، می توانید به مدت یک دقیقه در مخلوطی از یک حجم سفید کننده میکروب کش را با چهار حجم آب خیسانده یا به مدت 25 دقیقه در آبی که 122 درجه فارنهایت است خیس کنید.
اطمینان حاصل کنید که وسایلی که در باغ استفاده می کنید قبل و بعد از استفاده با سفید کننده یا با الکل آغشته شده باشد تا از شیوع بیماری در بین گیاهان یا ردیف ها جلوگیری کند.ابزار و وسایل را در هر اندازه و جنسی ، از دست خودتان  یا دستکشتان گرفته تا تراکتور و پنجه ، باید تمیز و استریل باشد.هر ماده متخلخل (مانند چوب ، ریسمان یا رشته) که در تماس با شانکر باکتری قرار گیرد باید بیرون ریخته شود ، زیرا بیرون آوردن باکتری از مواد متخلخل غیرممکن است.
پیشگیری همچنین به معنای به حداقل رساندن شرایطی است که برای شانکر باکتریایی مناسب است. گیاهان خود را تا جایی که می توانید صبح زود آبیاری کنید. به جای آبیاری از بالا ، از پایه آب بگیرید یا از آبیاری قطره ای یا شلنگ خیس استفاده کنید. وقتی گیاهان شما از بارندگی ، شبنم صبحگاهی مرطوب هستند یا به تازگی گیاهان را آبیاری کرده اید ، در باغ کار نکنید.
راه مهم دیگر برای جلوگیری از شانکر باکتریایی در باغ این است که مراقب گیاهان خود باشید. به این ترتیب ، اگر عفونت شروع شود ، می توانید برای جلوگیری از بیماری و جلوگیری از گسترش باکتری ، اقدامات لازم برای جلوگیری از بیماری را طبق اصول  خود انجام دهید. گیاهان خود را به طور منظم و دقیق از نظر علائم شانکر باکتریایی و سایر بیماری ها بررسی کنید.

چگونه شانکر باکتریایی پخش می شود؟

شانکر باکتریایی توسط باکتری Clavibacter michiganensis sbsp منتشر می شود. michiganensis ، که گاهی اوقات به عنوان CMM یا Cmm نیز شناخته می شود.این بیماری معمولاً از طریق بذر آلوده یا پیوند به باغها راه پیدا می کند. شانکر باکتریایی همچنین در آب مانند بارندگی ، آبیاری (به ویژه آبیاری سر بالا) یا آب روان و همچنین مواد آلوده مانند لوازم باغ ، دستکش ، لباس و پوست باغداران جابجا می کند. CMM همچنین می تواند در خاک آلوده ، علف های هرز مجاور یا بقایای گیاهی فصل قبل که در باغ باقی مانده مخفی شود.خاک یا بقایای گیاه آلوده را می توان در اثر باد به داخل باغ منتقل کرد.

آیا خوردن گوجه فرنگی های با شانکر باکتریایی ایمن است؟

هیچ موردی از قضیه باکتری های شانکر باکتریایی گزارش نشده است.اما  میشیگانیسیس ، طبق گفته های مایکل گرابوسکی از دانشگاه مینه سوتا باعث می شود که انسان بیمار شود.در این صورت گوجه فرنگی های عفونی نباید کنسرو شده یا حفظ شود به دلیل تاثیری که شانکر باکتریایی بر روی اسید میوه و سطح PHآن می گذارد.سطح pH میوه های نگهداری شده باعث دور نگه داشتن عوامل بیماری زا مضر می شود. دانشگاه UMN  توصیه می کند در صورت تمایل به خوردن گوجه فرنگی با شانکر باکتری ، آن را پخته یا فریز کنید و سپس آن را بپزید.
با این حال ، اقدام توصیه شده حذف گیاهانی است که علائم بیماری شانکر باکتریایی را به محض آشکار شدن بیماری نشان می دهند. رها کردن گیاهان آلوده در باغ ، احتمال پخش شدن شانکر باکتری در باغ شما را افزایش می دهد.بهترین روش این است که بلافاصله گیاهان آلوده به شانکر باکتریایی را حذف کنید ، اجازه ندهید میوه رسیده شود و آن را برای خوردن برداشت کنید.

شانکر باکتریایی به چه شکلی هست و چطور به نظر می آید؟

شانکر باکتریایی به راحتی توسط "نقطه چشم پرنده" مشخص می شود ، که  لکه های برجسته کمی روی میوه گوجه فرنگی از رنگ زرد تا قهوه ای است که توسط یک هاله سفید احاطه شده است.لکه ها بسیار کوچک هستند،حدوداً سه میلی متر عرض دارند. (در یک گلخانه ، به جای لکه چشم پرنده ، میوه های عفونی رنگ مرمری کمرنگ یا الگوی شبکه ای سبک را نشان می دهند.)
پژمردگی اغلب اولین علامت شانکر باکتریایی در گیاهان ایجاد شده هست. شاخ و برگ گیاهان دارای شانکر باکتریایی ممکن است ضایعات قهوه ای تیره یا سیاه داشته باشد که به شکل گرد یا نامنظم هستند ، گاهی اوقات دارای هاله زرد است. مغز داخل ساقه ها ممکن است به رنگ زرد ، قهوه ای مایل به قرمز و سفید (به ویژه در اطراف گره ها) یا توخالی باشد و ساقه ها ممکن است شکسته شوند و رگه هایی از رنگ روشن یا تیره ایجاد کنند. با پیشرفت عفونت ، شانکرها می توانند در اطراف گره ها ظاهر شوند.برگهای گیاهان دارای شانکر باکتریایی گاهی اوقات زرد ، پیچ خورده یا پژمرده می شوند ، قبل از اینکه تیره و بعد قهوه ای شوند و از بین بروند.گاهی اوقات ، فقط یک طرف برگ ممکن است علائمی را نشان دهد. رشد کلی گیاهان دارای شانکر باکتریایی می تواند متوقف شود.
نهال ها به طور معمول علائم شانکر باکتریایی را نشان نمی دهند. با این حال ، وقتی باکتری ایجاد شود ، ممکن است حاشیه برگ ها تغییر رنگ به رنگ قهوه ای یا سیاه دهند.نهال های آلوده ممکن است پژمرده شوند یا از رشد بیفتند و اغلب می میرند.

درمان شیمیایی:

•   اگر شانکر باکتریایی در محصول تشدید یابد،بسیار مهم هست که سیم داربست یا میله را با محلول فرمالین 2 درصد یا محصولات ضد عفونی کننده لبنی ضد عفونی کرد و سپس برای جلوگیری از زنگ زدگی، سیم را رنگ کرد.
•   از راه های دیگری که در شرایطی باید انجام شوند سمپاشی توسط قارچکش ها هست که به محض دیدن نشانه ها باید از آن ها استفاده کرد.آفت کش هایی مانند آفت کش های مانکوزب، فسگارد ،اکسی کلرومس می تواند گزینه های خوبی باشند.

برای تهیه ی بذرهای مطمئن میتوانید به فروشگاه آنلاین ایران کشاورزی مراجعه کنید.