آفت پسیل یا سفیدک زیتون

آفت پسیل یا عسلک زیتون به نام سفیدک زیتون هم شناخته می شود. پسیل زیتون با نام علمی Euphyllura olivine  از آفات مهم زیتون است که با تغذیه از شیره گیاهی، موجب کاهش عملکرد درختان زیتون می شود. در ایران این آفت، در باغ هاي زیتون استان هاي گیلان، زنجان، قزوین، فارس و سایر نقاط زیتون خیز مشهود می باشد. پسیل زیتون یا پنبه زیتون، قادر است عملکرد محصول را از 31 تا حدود 58% کاهش دهد و تا حدود 3%، موجب اُفت کیفیت روغن استحصالی شود. 
 پسیل زیتون، حشره اي ریز جثه است که به رنگ قهوه اي روشن، سبز ملایم و یا خاکستري بوده و نقاط سیاه رنگی روي بال هاي آن وجود دارد. البته به دلیل ترشح رشته هاي مومی سفید رنگ و فعالیت آفت در زیر این ترشحات، رنگ بدن حشره کمتر به چشم می آید. پوره ها (نوزادان)، بدنی مسطح و به رنگ سفید تا سبز و یا قهوه اي روشن دارند. تخم حشره بسیار کوچک با طول کمتر از نیم میلی متر (30 میلی متر)، بیضی شکل، زرد کم رنگ و داراي دنباله است که از محل همین دنباله ها روي جوانه هاي برگی قرار می گیرد.

طول دوره زندگی پسیل زیتون از مرحله تخم تا حشره کامل، حدود دو ماه است. این آفت بسته به شرایط آب و هوایی منطقه، یک تا سه نسل در سال دارد. در ایران در استان فارس داراي دو نسل و در مناطق زیتون خیز شمال کشور داراي یک نسل می باشد. دمای بهینه براي فعالیت این آفت، 20 تا 25 درجه سلسیوس است و در دماي بالاي 32.2 درجه سلسیوس نرخ مرگ و میر این آفت افزایش می یابد. حشرات ماده تخم هاي خود را روي ساقه ها و جوانه هاي تازه می گذارند، یک حشره ماده قادر است، هزار تخم یا بیشتر بگذارد و تخم ها یک تا دو هفته بعد تفریخ می شوند. پوره هاي نسل اول، دوم و سوم، به ترتیب در فروردین، خرداد و مهر ماه، ظاهر می شوند. در هر نسل، پنج سن پورگی وجود دارد که حدود پنج هفته طول می کشد تا به حشره بالغ تبدیل شوند. پوره هاي مكنده اين آفت باعث ريزش گل آذين ها، كاهش گرده افشاني گلها، كاهش تشكيل ميوه و  ريزش ميوه هاي جوان زيتون مي شوند. طول دوره زندگی حشرات نر بالغ، 24 تا 44 روز و حشرات ماده 26 تا 50 روز است. زمستان گذرانی پسیل زیتون به صورت حشره کامل است که در پناهگاه هاي مختلف روي تنه درخت زیتون زمستان گذرانی می کند. حشرات کامل زمستان گذران، ماده هاي بارور هستند که در اوایل بهار با افزایش دما شروع به فعالیت و تغذیه از شیره گیاهی می کنند. 

 این آفت مکنده است و با تغذیه از شیره گیاهی، عسلک تولید می کند و باعث جذب گرد و خاك و ممانعت از تنفس و فتوسنتز برگ می شود. مهم ترین مرحله خسارت به گیاه مرحله پورگی حشره است که با تغذیه از شیره گیاهی باعث ضعف عمومی، ریزش گل، میوه و برگ، کاهش رشد میوه ها و کاهش عملکرد می شود. حشره کامل و پوره هاي آفت با مکیدن شیره گیاهی و تولید تارهاي مومی سفید رنگ روي خوشه هاي گل، از بارور شدن آن ها جلوگیري می کنند. پوره ها در زیر این توده هاي پنبه مانند مخفی شده و با مکیدن شیره گیاهی به زندگی خود ادامه می دهند. در مناطقی که جمعیت آفت زیاد است، توده هاي پنبه اي سفید رنگ، چنان سرشاخه ها را می پوشانند که درختان آلوده از دور به خوبی مشخص می شوند. همچنین، به علت عسلکی که پوره ها از خود تراوش می کنند، درخت خیس به نظر می رسد. ترشح عسلک و رشته هاي مومی توسط این آفت از یک طرف به علت جذب گرد و خاك و هم چنین ایجاد شرایط رشد قارچ، مانع رسیدن نور به برگ ها شده و عملیات فتوسنتز را دچار اختلال می کند و از طرف دیگر ممکن است باعث جذب بیشتر اشعه خورشید شده و گیاه سوزي را به دنبال داشته باشد. در چرخه رشد درخت زیتون، بیشترین خسارت آفت پسیل زیتون، در مرحله گلدهی است. 

1)ردیابی در فروردین، اردیبهشت و مهرماه توصیه می شود تا از رسیدن آفت به سطح زیان اقتصادي جلوگیري به عمل آید.
2) استفاده از کارت هاي زرد چسب دار براي ردیابی 
3) تحقیقات نشان داده است که معمولا هرس پاییزه اثربخشی چندانی ندارد، زیرا در پاییز حشرات کامل براي زمستان گذرانی آماده می شوند و روي تنه درختان پناه می گیرند و از طرفی به دلیل داشتن قدرت پروازي، به راحتی جابجا می شوند. هرس بهاره توصیه می شود. زیرا حشره در بهار، عمدتاً در مرحله تخم قرار دارد و با هرس شاخه ها در این زمان، بخش عمده آفت از بین می رود و آفت قادر نیست به تعادل طبیعی خود باز گردد.
4) حذف پاجوش ها و نرك ها در تابستان، پاییز و زمستان توصیه می شود.
5) تغذیه گیاهی و تقویت درختان: استفاده بیش از حد از کودهای ازته در رژیم غذایی باغات زیتون سبب نرم شدن بافت گیاهی و رقیق شدن شیره نباتی گشته و در نتیجه باعث افزایش جمعیت، زادآوری و خسارت پسیل زیتون می‌گردد. همچنین استفاده متعادل و درست از کودهای حاوی سیلیس، پتاس و کلسیم سبب افزایش غلظت شیره‌گیاهی، تقویت دیواره سلولی و ضخیم‌تر و خشبی‌تر شدن بافت‌های گیاهی شده و به افزایش مقاومت و تحمل گیاه کمک کرده و در نتیجه تغذیه، زادآوری و به طبع آن خسارت آفت پسیل کاهش می‌یابد. 
6) آبیاري منظم و کافی جهت کمک به دریافت مواد غذایی و جلوگیري از تنش هاي آبی 

 با وجود اینکه بیشترین خسارت پسیل زیتون مربوط به نسل دوم آفت است، لیکن انجام اقدامات کنترلی براي کاهش جمعیت نسل اول، باعث کاهش خسارت زایی نسل دوم خواهد شد. اقدامات کنترلی باید زمانی انجام شودکه مواد مومی ترشح نشده باشد، تا رسیدن سم به آفت با اشکال مواجه نشود.
براي کارایی بهتر آفتکش ها، در سمپاشی زمستانه روغن ولک دو درصد (کنترل حشرات کامل) و در سمپاشی اوایل بهار (کنترل پوره ها) روغن ولک یک درصد  با آفتکش مخلوط شود. روغن ولک به منظور کنترل انواع کنه ها، شته ها، پسیل و ...کاربرد دارد. روغن ولک با ایجاد لایه نازک، تمام بدن حشره را احاطه نموده و با بستن منافذ تنفسی باعث مرگ حشرات می شود. بنابراین جهت حصول نتیجه مطلوب تمامی قسمت های گیاه بایستی پوشش داده شود. زمان مناسب استفاده از روغن ولک زمستانه یک هفته مانده به تورم جوانه است و سمپاشی باید در یک روز عادی ( نبود یخبندان و گرمای زیاد) انجام شود. باغداران گرامی جهت مبارزه با این آفت می توانید با مراجعه به فروشگاه های معتبر کشاورزی اقدام به تهیه روغن ولک نمیایید تا بدین طریق باغات زیتون خود را از خسارت احتمالی حفظ کنید. 
همچنین بررسی ها نشان داده است که محلولپاشی حشره کش دیازینون روی حشرات کامل و پوره ها به ترتیب 88% و 92% تلفات بعد از 7 روز از زمان محلول پاشی به دنبال دارد. ولي با توجه به ضرورت كاهش كاربرد سموم شيميايي و اثبات تاثیر مثبت کائولین بر جمعیت پوره ها، استفاده از كائولين 5% به همراه روغن ولك و آب راهی موثر براي كنترل پوره هاي پسيل زيتون به محض مشاهده اولين تارهاي سفيد پنبه ‌اي می باشد. عدم خطر گياهسوزي و تاثيرات مثبت در كاهش تبخير و تعرق و افزايش فتوسنتز و بهبود كيفيت اسيدهاي چرب روغن زيتون از عوامل ديگري هستند كه تسريع در ترويج اين ماده معدني و سالم را توجيه پذير مي نمايد.

 نوبت اول: در آخر زمستان و قبل از شروع تخم ریزي
 نوبت دوم: در موقع ظهور حداکثر جمعیت پوره ها و قبل از ترشح مواد مومی 
 روغن پاشی زمستانه یک تا دو درصد: روغن پاشی زمستانه در نیمه دوم و سوم بهمن ماه به میزان دو درصد و در صورت از دست دادن زمان در نیمه دوم اسفند ماه به میزان یک درصد توصیه می شود. سمپاشی به اندازه و در زمان مناسب انجام شود و از سمپاشی هاي بی رویه خودداري به عمل آید. سمپاشی هاي بی رویه باعث نابودي دشمنان طبیعی این آفت خواهد شد. سمپاشی ها بایستی در اواخر زمستان متمرکز شود تا کمترین آسیب به دشمنان طبیعی وارد شود.