چگونه درختان مینیاتوری یا بنسای خود را تربیت کنیم؟

چگونه درختان مینیاتوری یا بونسای خود را تربیت کنیم؟

بونسای از باغبانی و هنر سرچشمه می گیرد که در آن با استفاده از یک گیاه زنده، به شکل هنری، الهام از طبیعت و زیبا شناسی مجسمه ای خلق می شود. اصالت بونسای خلق طبیعتی در قالب و سایز کوچک است. قدمت بونسای به هزاران سال پیش در چین می رسد. ژاپنی ها نیز در تکامل این هنر نقش به سزایی داشتند.
بونسای از دو کلمه ژاپنی بون به معنی سینی و سای به معنی کاشتن تشکیل شده است. معنای واقعی این کلمه به این اشاره دارد که کاشت بونسای در گلدان های کم عمق است. تربیت به شکلی انجام می گیرد که درختی مسن را در اندازه کوچک خواهیم داشت که در این شرایط تمام قسمت های یک گیاه حائز اهمیت می باشند.

اندام های گیاه در بن سای چه نقشی دارند؟

نقش ریشه در گیاه بونسای شاید پراهمیت تر از ریشه در گیاهان معمولی باشد. تعادل بین ریشه و شاخساره می تواند یک بونسای مطلوب را خلق کند. به دلیل هرس مداوم ریشه با قیچی مخصوص بنسای، گیاه عمر بیشتری نسبت به گیاهان معمولی خواهد داشت. ریشه علاوه بر تامین نیاز گیاه به آن نقش و نگار می دهد. زیبایی آن را دو چندان کرده و طبیعت بکر و قدمت را در ذهن القا می کند. در انواع مختلف تربیت بونسای قرار گیری و جهت ریشه می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال درروش های متقارن، نامتقارن و اریب، ریشه ها در تمام جهات گسترده اند. اما در روش های بادزده و صخره ای غالباً در جهت خلاف انحنای تنه درخت قرار میگیرند. تربیت ریشه یکی از اصلی ترین و پراهمیت ترین بخش های تربیت بونسای است.


تنه بونسای شاید اولین بخش از بونسای باشد که توجه بیننده را به خود جلب می کند. نبود جای زخم بر تنه و آثار سیم پیچی میتواند نشانه یک بونسای مرغوب باشد. تنه درخت هرچه به سمت بالاتر رود باید نازکتر و دارای انشعابات بیشتری باشد.

شاخه ها بیشترین قسمتی هستند که نیاز به هدایت و سیم پیچی دارد. در طبیعت شاید شاخه ها را درهم و با شکلی نامنظم ببینیم. ولی در بونسای زیبایی شاخه ها را با تربیت حفظ کرده و نمایی زیبا و منحصر به فرد را خلق می کنیم. شاخه ها از پایین به بالا نازکتر و طول آنها کاهش می یابد. هرس شاخه یکی از کارهای اصلی و پرکاربرد است تا شکل و و نمای هنری بونسای حفظ شود.

برگ های سبز و کوچک می تواند برای بونسای بهترین باشد. برگ بزرگ می تواند عدم تناسب را در بونسای تداعی کند. برگ هایی با تعداد کم نیز نشان از خزان یا بیماری بونسای است. پس انتخاب درخت مناسب و هرس برگ می تواند این مشکل را حل کند. در هرس برگ فقط سایر و تعداد برگ قابل تغییر است و گل و میوه تغییری ندارند.

با استفاده از سیم های مسی یا آلمینیومی می توان شاخه ها را هدایت کرد. بونسای را نباید به حال خود رها کرد. باید آن را تربیت و طبق طرح مورد نظر درآورد. بونسای باید دارای ابعاد مختلف باشد. بعد روبرو باید با بعد پشت فرق کند. این نکته در نظر بیننده جلوه گر است. نکاتی را که باید در قسمت جلوی بونسای رعایت کنیم:
کاملترین قسمت است.
انتهای تنه از نمای جلو قابل رویت باشد.
انحنای تنه در نمای جلو حفظ شده باشد.
انتهای ساقه باید در معرض دید باشد.
ترتیب و نظم شاخه ها مشخص و در هم تنیده نباشد.
در قسمت جلو شاخه ها نباید به سمت جلو رشد کنند. قسمت عرضی شاخه ها باید به سمت بیننده باشد.



برای تهیه بونسای می توان از روش های مختلف گیاه را به دست آورد. این روش ها عبارتند از:

1- انتخاب نهال از طبیعت
2- تهیه نهال از طریق روش های تکثیر رویشی مانند خوابانیدن، قلمه زدن، پیوند زدن، استفاده از پاجوش و ...
3- کاشت بذر
4- استفاده از نهال های تهیه شده در نهالستان ها
 
در همه روش های تهیه بونسای، انتخاب گلدان مناسب حائز اهمیت است. گلدان گرد و بیضی برای درختان خزان کننده، یا مربعی و عمیق برای گیاهان با ریشه ضخیم، می تواند به زیبایی بونسای بیفزاید. رنگ گلدان باید با رنگ برگ ها و شاخه ها و گل های بونسای همخوانی داشته و در سایز مناسب تهیه شود. زهکشی مناسب یکی دیگر از فاکتورهای اساسی است که می تواند از پوسیدگی ریشه جلوگیری کند. در درختان سوزنی برگ نیاز به زهکش بیشتر ضروریست.
خاک مناسب برای بونسای علاوه بر زهکشی خوب باید قدرت نگهداری آب و مواد غذایی را به اندازه کافی داشته باشد. به طور کلی مخلوطی از مواد آلی به همراه میران لازم از شن و رس می تواند مخلوطی ایده آل را فراهم کند.
بونسای را می توان از گیاهان مثمر، فضای سبز، پهن برگان، سوزنی برگان و ... تهیه کرد. برای شروع میتوان از نهال های بلوط، افرا و چنار استفاده کرد. این درختان خزان کننده هستند و زیبایی بنسای را چند برابر می کنند.



آموزش تهیه بونسای:

1-  گیاه بزرگ و طبیعی خود را که گونه ی آن را قبلا انتخاب کرده اید را با دقت همراه با خاک از گلدان خارج کنید.
2- از قاعده ی گیاه شروع کرده و شاخه های اضافه و در هم رفته و متقابل را حذف کنید.
3- یک سیم مسی دور شاخه های فرعی پیچانده و شاخه هایی که به هم نزدیک هستند را به حالت افقی نزدیک کنید.
4- سیم هر شاخه را در قاعده ی شاخه به دور سیم بالایی یا پایینی بپیچید تا به گیاه صدمه نزند.
5- اکنون شاخه ها را خم کرده و به فرم دلخواه حالت دهید. دست خود را زیر شاخه قرار دهید تا شاخه نشکند.
6- نکته ی مهم این است که سیم را خیلی محکم نباید پیچید تا شاخه ها فضای کافی برای رشد قطری داشته باشند.
7- گیاه را در گلدان جدید قرار دهید. برای این کار می توان یک سوم ریشه های قهوه ای و چوبی را حذف کرد ولی نباید به ریشه های جوان و کرم رنگ اسیبی برسد .
8- خاک مناسب مورد استفاده باید برای گیاهی که استفاده شده است مناسب باشد و از طرفی حجم خاک باید با حجم ریشه متناسب باشد. مکان قرار گرفتن یقه ی گیاه (مکانی که از خاک بیرون می آید) بسته به نوع گلدان و سلیقه ی شما دارد.
9- بعد از ریختن خاک تا حدود یک سوم گلدان، گیاه را داخل گلدان گذاشته و اطرافش را با خاک پر کنید. گلدان را تکان داده تا ریشه های مویین جوان با خاک ارتباط برقرار کنند و سطح خاک را ارام فشار دهید تا حباب های هوا خارج شوند.
10- گلدان را برای 5 دقیقه در ظرفی پر از آب قرار دهید حباب های هوا خارج شوند و بعد از خارج کردن از ظرف اجازه دهید آب اضافه از گلدان خارج شود.


بعد از کاشت گیاه آن را برای چند روز در مکانی که آفتاب مستقیم ندارد قرار دهید تا گیاه به شرایط عادت کرده و مستقر شود.