با 10 مرحله اصلی تعویض گلدان آشنا شویم.

گل هایمان چه زمانی نیاز به تعویض گلدان دارند؟

گل ها و گیاهانی که در خانه پرورش داده می شوند نسبت به گیاهان درون باغ و باغچه به مراقبت و توجه بیشتری نیاز دارند. محدود کردن ریشه گیاهان در فضای بسته گلدان باعث کاهش رشد رویشی گیاه شده و باعث می شود ریشه ها دسترسی محدودی به مواد غذایی داشته باشند.
گلدان ها از جنس های مختلف تهیه می شوند. انواع سفالی، پلاستیکی، فلزی، بتنی و ... در بازار موجود است که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. گلدان های سفالی با ایجاد تهویه و رطوبت مناسب می توانند رشد ریشه را بهبود بخشند. در مقابل شکننده هستند. گلدان های پلاستیک و فلزی ماندگاری بیشتری دارند ولی باید حتما دارای زهکش مناسب باشند. گلدان های سرامیکی در رنگ ها و طرح های مختلف دیده می شوند که می تواند به طراحی فضای داخلی خانه کمک کند.
در تعویض گلدان باید به سایزبندی آن توجه کرد. انتخاب گلدان با سایز بزرگ می تواند باعث کند شدن رشد گیاه شود. بهتر است گلدان انتخابی یک سایز از گلدان قبلی بزرگتر باشد تا گیاه رشد بهتری داشته باشد.
در برخی موارد نیاز به تعویض گلدان نیست. کافیست شما خاک گلدان را تعویض و مواد غذایی تازه ای در دسترس گیاه قرار دهیم. می توان با استفاده از انواع مواد آلی مانند کمپوست، ورمی کمپوست، خاکبرگ، کوکوپیت و بسترهای کشت مختلف مانند پرلیت، ورمی کولایت و ... خاک گلدان را اصلاح کرد. مواد آلی با داشتن مواد غذایی و بسترهای خاکی با نگه داشتن رطوبت و تهویه مناسب می تواند جوابگوی نیاز گیاه باشد.


باید توجه کرد که تهیه بستر کشت مناسبی که عاری از آفات و بیماری ها باشد برای خاک گلدان بسیار پر اهمیت است. با تهیه خاک از سطح جنگل و باغچه حشراتی مانند هزارپا، عنکبوت و کک وارد خانه می شوند که مسلما مسئله خوشایندی نخواهد بود.
استفاده از خاکبرگ های جنگلی با توجه به خارج کردن خاک جنگل که پس از چند هزار سال تولید می شود می تواند به تدریج باعث تخریب منابع طبیعی شده و از بین رفتن جنگل ها و پوشش سبز کف آن را در پی داشته باشد.
سبزیجات و گل های فصلی که به صورت بذری و نشایی تولید می شوند نیاز به تعویض گلدان به دفعات بیشتر دارند ولی برای گیاهان برگساره ای که رشد کمتری دارند، می توان هر دو الی سه سال اقدام به تعویض  گلدان کرد.
در فصل بهار زمانی که ریشه ها شروع به رشد کرده و نیاز به مواد غذایی بیشتری دارد بهترین فرصت برای تعویض گلدان است. البته برخی از افراد قبل از شروع فصل رشد اقدام به تعویض گلدان می کنند. که با توجه به شرایط آب و هوایی ایران باید گفت زمانی که میزان تابش و ساعات روشنایی رو به افزایش می رود، می توان اقدام به تعویض گلدان کرد.
 

در تعویض گلدان به 10 نکته اصولی زیر توجه می شود:

1-    بهتر است از دو روز قبل از تعویض گلدان به گلدان ها آب داده تا گیاه رطوبت کافی جذب کرده باشد تا با تنش کمتری روبرو شود. این کار همچنین باعث جدا شدن بهتر خاک و ریشه از گلدان می شود.

2-    شن و ماسه به همراه خاک رس و خاکبرگ و کمپوست می تواند ترکیب خوبی برای تعویض گلدان باشد. البته می توان به جای شن و ماسه از پوکه معدنی یا لیکا و پرلیت هم استفاده کرد. ورمی کمپوست می تواند به رشد گیاه کمک زیادی کند.

3-    گلدان را به آرامی فشار داده تا خاک کمی از گلدان جدا شود. در گلدان های سفالی و سرامیکی می توان با کف دست چند ضربه به دیواره ها زد. سپس گلدان را برعکس کرده و گلدان را به آرامی از خاک جدا می کنیم. به شکلی که ریشه به کلی از خاک جدا نشود.

4-    در قسمت ته گلدان اگر ریشه ها در هم تنیده شده باشند، باید هرس ریشه انجام شود. بهتر است از قیچی باغبانی تیز استفاده شود. می توان با یک محلول قارچ کش محل برش را ضدعفونی کرد. سپس کمی از خاک اطراف ریشه را جدا کرده و مابقی را با فشار دست نرم می کنیم. برای تقویت ریشه می توان از محلول های تقویت سیستم ریشه استفاده کرد.



5-    مطمئن شویم گلدان جدید دارای زهکش است. بر سطح زیریم مقداری سنگ یا شن درشت، پوکه معدنی یا لیکا ریخته به صورتی که از زهکش خارج نشود. این کار باعث تهویه بهتر خاک، رشد بهتر ریشه و خارج کردن آب اضافی گلدان شده و از گندیدگی ته گلدان جلوگیری می کند.

6-    سپس با اندازه 5 الی 10 سانتی متر خاک جدید به گلدان اضافه می کنیم.

7-    ریشه گیاه را بر روی بستر جدید گذاشته و کمی آن را محکم می کنیم. سپس اطراف گلدان را با خاک جدید پر می کنیم.

8-    با دست به روی سطح خاک فشار وارد کرده تا هوای اضافه موجود در خاک خارج شود. این کار باعث می شود ریشه ها بیشتر با سطح خاک تماس داشته باشند.



9-    گلدان ها را آبیاری کنید به اندازه ای که آب از ته گلدان خارج شود. این کار به تخلیه هوای باقی مانده کمک کرده و باعث جذب مواد غذایی می شود. بهتر است پس از چند ساعت این مرحله را تکرار کنید.

10-    سپس گلدان را در جای مناسب گذاشته تا نور کافی و دمای مناسب داشته باشد. گلدان را نباید زیاد جا به جا کرد. فقط کافیست برخی مواقع آن را چرخاند تا گیاه به یک سمت رشد نکند.