مرجع کود پتاس

پتاسیم جزء عناصر پر مصرف یا ماکرو المنت گیاه بوده که بخش عمده ی محتویات هیچ گیاهی را تشکیل نمی دهد اما در طیف وسیعی از کارکردهای گیاه نقش عمده دارد، از این رو استفاده از کود پتاس جهت جلوگیری از پیامدهای نقصان آن بسیار ضروری است. از نقش های پتاسیم در گیاه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
-    نقش حیاتی در فتوسنتز 
-    سنتز پروتئین
-    تجزیه ی کربوهیدرات ها به منظور تولید انرژی
-    جابجایی یون های فلزی مانند آهن
-    کمک به کنترل تعادل یونی
-    افزایش مقاومت گیاه نسبت به بیماری
-    مؤثر در تشکیل میوه و دانه
-    افزایش مقاومت نسبت به خشکی، سرما
-    تنظیم اسمزی
در نتیجه کمبود این عنصر سبب توقف رشد، میانگره های کوتاه و برگ های کوچک، کلروز میان گرهی، حساسیت زیاد نسبت به بیماری و شرایط سخت و از دست رفتن فتوسنتز و تعادل اسمزی و... می گردد. لذا از انواع کود پتاس باید به جهت نگه داشتن گیاه در شرایط نرمال استفاده نمود که در این مطلب به طور مفصل به آنان می پردازیم.

امروزه چندین نوع کود پتاس وجود دارند که در این مطلب به توضیح پرکاربردترین آنها می پردازیم که عبارتند از:
1-    پتاسیم کلرید:
این نوع از کود پتاس دارای 62-60% پتاسیم می باشد (کد سه رقمی آن 60-0-0) اما مصرف زیاد این نوع کود به هیچ وجه توصیه نمی گردد زیرا کلر زیادی سبب ایجاد سمیت در خاک می گردد، لذا باید پس از پاشیدن این کود به صورت سطحی یا در قسمت پایینی گیاه، با آب آبیاری یا موقع بارندگی آبیاری شود.هر چند کلر موجود در این کود گیاه را نسبت به بیماری هایی نظیر بلاست و پاخوره مقاوم می سازد و خاصیت قارچ کشی نیز دارد لذا صرفه جویی مالی نیز اتفاق خواهد افتاد.همچنین پیشنهاد شده که مصرف کود پتاسیم کلرید همراه با کود نیتروژن و فسفات، اثر به مراتب قوی تری دارد.اگر از این کود برای خاک شنی استفاده می گردد باید همراه آن کود آلی نیز استفاده نمود یا اگر برای خاک اسیدی استفاده می گردد باید همراه آن سنگ آهک و کود آلی نیز بکار برد. مزیت این کود قیمت ارزان نسبت به سایر کودهای پتاس، محلول بودن و استفاده ی آسان می باشد.این نوع کود پتاس بی بو و دارای کریستال های قرمز رنگ می باشد.
 
2-    کود سولفات پتاسیم:
از انواع کود پتاس، که حدودا50% پتاسیم دارد در نتیجه کد سه رقمی کود 50-0-0 می باشد. علاوه بر در دسترس قرار دادن پتاسیم، با اسید سولفوریک خود pH خاک را پایین نگه می دارد تا جذب مواد مغذی افزایش یابد و از طرفی مناسب برای گیاهان حساس به کلر می باشد. نسبت به کود پتاسیم کلرید گران تر و تا سه برابر حلالیت کمتری دارد.علاوه بر این در کشت های هیدروپونیک، می تواند منبع تأمین پتاسیم و گوگرد نیز باشد که سبب مقاومت به سرمازدگی نیز می گردد. همچنین این کود به علت داشتن دانه های ریز در سیستم آبیاری و یا دستگاه های سمپاش رسوب نمی کند لذا هیچگونه دردسری برای کشاورزان به همراه ندارد. استفاده از این کود در خاک های اسیدی سبب افزایش اسیدیته ی خاک و تشدید اثرات سمی آلومینیوم و آهن فعال موجود در خاک روی گیاه می گردد. اگر این کود در زمین های پر آب یا مکان های با بارندگی زیاد استفاده گردد، پتاسیم سولفات به هیدروژن سولفید تبدیل شده و ریشه را سیاه می کند، لذا در این نوع خاک های اسیدی همیشه همراه این کود، آهک و کودهای قلیایی فسفات نیز باید بکار گرفته شوند. نباید این نوع کود پتاس را همراه با کود کلسیم یا در خاک های آهکی استفاده نمود زیرا سولفات موجود در کود، تشکیل رسوب کلسیم سولفات می دهد.

 
3-    نیترات پتاسیم:
این نوع از کود پتاس، دارای 44% پتاسیم و 13% نیتروژن بوده که کد سه رقمی این کود معادل 44-0-13 می باشد.این نوع کود کاملا محلول در آب بوده و به صورت تزریق در خاک، آبیاری و محلول پاشی مورد استفاده قرار گرفته و برای گیاهانی که منبع نیتراته ی نیتروژن را به فرم آمونیوم آن ترجیح می دهند، و همچنین برای گیاهانی که نسبت به کلر حساس هستند گزینه ی بسیار خوبی است؛ زیرا نیترات آن سبب عدم جذب کلر می گردد. این کود را می توان در هر مرحله از رشد گیاه استفاده نمود و از طرفی مصرف طولانی مدت آن سبب اسیدی شدن خاک نمی گردد.برای جلوگیری از خاصیت انفجاری این نوع کود، 80% نیترات پتاسیم را با 20% پتاسیم کلرید ترکیب می کنند. نسبت به سولفات پتاسیم گران تر بوده و شاید بتوان گفت گران  ترین کود پتاس می باشد.

 
4-    پتاسیم منیزیم سولفات:
یکی از انواع کود پتاس، معروف به لانگبینیت (Langbeinite)، که دارای 22% پتاسیم، 22% گوگرد و 11% منیزیم است و کد سه رقمی آن به صورت Mg11-S0-0-22-22 می باشد. در مواقعی که گیاه بسیار با ارزش بوده و نیاز به هر سه این عناصر به اندازه ی کافی دارد (زیرا کشاورزان برای گیاهانی که تنها به پتاسیم نیاز داشته باشند از این کود به دلیل مقرون بصرفه نبودن استفاده نمی کنند)، گیاهانی که حساس به کلر هستند و نیاز به کود عاری از کلر دارند، از این کود استفاده  می گردد.با اینکه این نوع کود پتاس دارای حلالیت 99.7% در آب می باشد اما به دلیل داشتن ذرات با تراکم بیشتر نسبت به دیگر انواع منابع پتاسیم،سرعت حل شدن پایینی داشته و مناسب سیستم آبیاری نمی باشد. pH این کود خنثی بوده لذا سبب اسیدی یا قلیایی شدن خاک نمی گردد در نتیجه متفاوت از کود دولومیت حاوی منیزیم می باشد که سبب افزایش pH شده و همچنین متفاوت از کود آلومینیوم سولفات بوده که سبب پایین آوردن pH می گردد. 

 
5-    پتاسیم تیوسولفات:
یکی از انواع کود پتاس، که دارای 25% پتاسیم و 17% گوگرد می باشد که کد سه رقمی آن به صورت S0-0-25-17 می باشد. تیوسولفات این کود وقتی توسط میکروب های خاک به سولفات تبدیل شود، قابل استفاده برای گیاه می گردد که این فرایند عمدتا 1 تا 2 هفته طول می کشد. همچنین اگر این نوع کود پتاس همراه با کود اوره به کار رود، تبدیل اوره به آمونیوم را کاهش داده و از این طریق هدر رفت این یون را کاهش می دهد. به دلیل اینکه آمونیوم در حضور کود پتاسیم تیوسولفات به اسید نیتریک تبدیل می شود و خود تیوسولفات نیز نهایتا به سولفوریک اسید، لذا کمی pH خاک را پایین می آورد. نحوه ی مصرف این کود می تواند از طریق سیستم آبیاری، آبیاری قطره ای و محلول پاشی باشد. اگر گیاه به سوختگی ناشی از گوگرد حساس باشد نباید آن را بصورت محلول پاشی بکار برد. همچنین وقتی دما بالاتر از 32 درجه ی سانتی گراد می باشد نباید بصورت محلول پاشی استفاده نمود. 

 
از دیگر انواع کود پتاس می توان به پتاسیم سدیم نیترات (14-0-15)، پتاسیم هیدروکسید (83-0-0)، پتاسیم کربنات (68-0-0)، پتاسیم اُرتو-فسفات (50-30% پتاسیم و 60-30% فسفر)، پتاسیم پلی فسفات (48-22% پتاسیم و 60-40% فسفر) و پتاسیم متا-فسفات (38% پتاسیم و 57-55% فسفر) اشاره کرد که استفاده ی بسیار کمتری دارند.
همانطور که مشاهده کردید این مطلب سعی بر آن داشت تا مروری کامل بر جزئیات انواع کود پتاس، خصوصیات و ویژگی ها و نحوه ی مصرف هر کدام داشته و بدین گونه راهنمای خوبی برای خریداران گرامی صنعت کشاورزی باشد.