چه کودی به گیاه بدهیم ؟ راهنمای جامع کوددهی

چه کودی به گیاهمان بدهیم ؟

در بازار کودی ایران هزاران نوع کود وجود دارد که عمده ی آنها به سه دسته ی شیمیایی، ارگانیک یا آلی و زیستی یا بیولوژیکی تقسیم مشوند. در این مقاله میخواهیم توضیح دهیم که چه کودهایی به گیاهان بدهید و چه موقع این کودها را استفاده کنید

کود آن پی کا چیست ؟

کود ان پی کا عمومی ترین کودی است که در تمام دنیا برای گیاهان استفاده میشود و اصلا فرقی ندارد که گیاه شما زینتی باشد یا درخت میوه باشد یا صیفی و سبزی تقریبا 80 درصد نیاز عمومی گیاه را میتوانید از کود های ان پی کا به دست بیاورید .
در کود های ان پی کا فرمول های خاصی وجود دارد که کارایی این کود ها را نشان میدهد مهم ترین نسبت های فرمولی این کود ها سه بیست یا 20.20.20 ، 15.5.30،12.12.36، یا 10.52.10 است. درسته که این فرمول ها را باید کارشناسان به شما تجویز کند اما توضیح ساده ای بیان میکنیم تا خود شما بتوانید انتخاب فرمول مورد نیاز گیاهتان را انجام دهید .
به عنوان مثال کود 5.10.43 را مورد بررسی قرار میدهیم م اجزای تشکیل دهنده ی کود را مورد بررسی قرار میدهیم. در کود های ان پی کا سه عنصر اصلی نیتروژن ، فسفر و پتاس نقش اصلی را دارند . بنابراین در این کود ها عدد اول یا ان نشانه از نیتروژن است ، عدد دوم یا پی نشانه ی فسفر است و عدد سوم نشانه از پتاسیم در این کود است . حال به عنوان نمونه در کود 5.10.43 با توجه به مطالب بالا خواهیم دید که در آن کود مقدار 5 واحد نیتروژن و 10 واحد فسفر و 43 واحد پتاسیم وجود دارد که این به آن معنا است که این کود ان پی کا جزو کودهای پتاس بالا است.
حالا میخواهیم بررسی کنیم که کدام یک از این فرمول ها مناسب برای گیاه شما است . ابتدا باید نقش هر عنصر را بر روی گیاه بررسی کنیم تا مشخص شود نیاز گیاه به کدام عنصر بیشتر است.
نیتروژن : برای پیچیده نشدن موضوع نیتروژن از باز کردن انواع نیتروژن (اوره ، نیترات، و آمونیاک) خودداری میکنیم اما همین نکته را باید ذکر کنیم که در کود ها معمولا مجموع این عناصر را نیتروژن کل در نظر میگیریم. کار نیتروژن بر روی گیاه افزایش رشد رویشی است و باعث بیشتر شدن شاخ و برگ و بزرگ شدن گیاه میشود . فرمول های نیتروژن بالا 20.20.20 یا 30.5.5 یا 30.20.10 یا 30.10.10 است. توجه داشته باشید که گیاه 30 واحد نیتروژن را میتواند جذب کند اما بالاتر از این ممکن است اسیب به گیاه وارد کند.
فسفر: این عنصر نیز در جدول عناصر با نام فسفر قابل استفاده ذکر میشود و مهمترین کارش بر روی ریشه ی گیاه است . فسفر میتواند باعث افزایش ریشه شود و سیستم ریشه ای را بهبود ببخشد مهمترین فرمول ها به عنوان کود فسفر بالا 10.52.10 و 5.50.20 است. 
پتاسیم: نقش اصلی پتاسیم در گیاه بر روی ثمره گیاه است (میوه در درختان میوه ، گل در گیاهان زینتی گل دار ) و سه نقش اساسی در ثمره دارد – سایز ثمره، رنگ ثمره و بو و طعم ثمره را بالا میبرد. فرمول های عمومی به عنوان کود پتاس بالا 15.5.30 یا 12.12.36 یا 5.5.40 یا 5.10.43 است .
حالا با توجه به این موضوعات شما میتوانید با توجه به نیاز گیاهتان کود مورد نظرتان را انتخاب کنید ، به عنوان مثال اگر گیاه شما ریشه های ضعیفی دارد پس شما باید به گیاه فسفر بالا بدهید و غیره نکته اول : فرمول های خاص و تخصصی وجود دارد که در این مقاله آنها را ذکر نکردیم مانند 0.0.52 که سولفات پتاسیم است یا 0.52.34 که مونو پتاسیم فسفات است یا خیلی از محصولات بسیار تخصصی تر که تجویز آنها را به گیاه پزشکان و کارشناسان واگذار مکنیم.
نکته دوم : رنگ در کودهای ان پی کا اصلا مهم نیست 
نکته ی سوم : کودهای با کیفیت در ادامه فرمول خود موارد اضافی دارند مانند تی ای و غیره که هر چقدر این موارد بیشتر باشد قیمت ها بیشتر میشود در این مورد در بخش بعدی مقاله بیشتر صحبت میکنیم

عناصر ریز مغذی چیست؟

در کنار فرمول ان پی کا مقدایری ریز مغذی هم یافت میشود که اغلب مقادیری بسیار نا چیز است و فقط به روند بهبود جذب عناصر ماکرو یا همان نیتروژن و فسفر و پتاس کمک میکند . این عناصر با نام های آهن ، روی، منگنز، منیزیم ، مولیبیدن هستند و به مجموع آنها تی ای گفته میشود.
اما کود های ریزمغذی به صورت جداگانه نیز در بازار هستند و به صورت میکس و جداگانه یافت میشوند که در زیر اشاره خواهیم کرد کدام محصول را برای چه مورد باید استفاده کنید .

کود میکرومیکس چیست ؟

میکرو های میکس شده که شامل تمامی عناصر ریز است و بستگی به نوع کود میتواند تا 16 عنصر را داشته باشد این محصولات زمانی استفاده میشود که درخت در سلامت کامل باشد و برای بهبود عملکرد گیاه بسیار مناسب است به طور مثال مانند مولتی ویتامین در بدن انسان عمل میکنند. 

ریزمغذی های کلاته به صورت جاگانه چیست ؟

گاهی در گیاهان مشکلاتی را مشاهده میکنیم که نشانه از کمبود یک عنصر ریز است مثلا برگ گیاه زرد شده و نشانه ی کمبود آهن است برای رفع این کمبود نمیتوان از کود های میکس استفاده کرد و باید از کود آهن استفاده کنیم .
برای تشخیص این که کدام کمبود به کدام عنصر مربوط است فهرست زیر را مطالعه کنید
کمبود آهن : زردی برگ و سبز ماندن رگ برگ ها (برای اطلاعات بیشتر این مقاله را مطالعه کنید)
کمبود روی : زردی برگ های جوان و لختی سر شاخه ها (برای اطلاعات بیشتر این مقاله را مطالعه کنید)
کمبود منگنز : زردی برگ شبیه به آهن (برای اطلاعات بیشتر این مقاله را مطالعه کنید)
کمبود کلسیم : ترک خوردن میوه 
کمبود بر : شکل میوه از حالت اصلی خود خارج میشود و کج و کوله میشود 
کمبود مس : سوختگی و چروکیدگی برگ (برای اطلاعات بیشتر این مقاله را مطالعه کنید)
نکته : کمبود عناصر ریز گاها خیلی دشوار است و بهتر است کارشناس نظر بدهد 

کود ارگانیک چیست ؟

عمدتا کود های دامی را با نام ارگانیک میشناسیم که هم سود و هم ضرر برای زمین دارد این کود ها بیشتر نقش نیتروژن دارند (مضرات کود دامی) اما امروزه کود های ارگانیک وسعت بیشتری دارند که در زیر اشاره میکنیم : 
کود دامی : به هر نوع و هر صورت (شیره یا عصاره و به صورت گرانوله یا شکل خودش) باعث رشد گیاه میشوند 
هیومیک اسید : برای بهبود ریشه و بافت خاک استفاده میشود 
جلبک دریایی : برای کنترل تنش های دمایی و محیطی استفاده میشود نظیر سرما زدگی یا گرمازدگی
اسید های آمینه : برای کنترل استرس و محرک رشد استفاده میشود .
 ورمی کمپست : به دست آمده از کرم خاکی و بهترین جایگزین برای کود دامی