کود فسفر تا چه میزان برای گیاهان اهمیت دارد ؟

کمبود فسفر در گیاهان

کمبود فسفر یک اختلال گیاهی است که دلیل آن فسفر ناکافی است. فسفر به نمک‌های فسفات (PO_4^(3-))، فسفات منو هیدروژن (HPO_4^(2-)) و دی هیدروژن فسفات (H2PO_4^-) اشاره می‌کند. این آنیون‌ها به‌راحتی به یکدیگر متصل می‌شوند و گونه غالب توسط pH محلول یا خاک تعیین می‌شود. فسفات موردنیاز برای بیوسنتز مواد ژنتیکی و همچنین ATP برای حیات ضروری است. کمبود فسفر را می‌توان با استفاده از منابع فسفر مانند گرد استخوان، سنگ فسفات، کود گیاهی و کود فسفات کنترل کرد. 
 
عملکرد فسفر در گیاهان بسیار مهم است. این ماده به یک گیاه کمک می‌کند تا سایر مواد مغذی را به بلوک‌های قابل‌استفاده برای رشد، تبدیل کند. فسفر یکی از مهم‌ترین مواد مغذی است که اغلب در کود یافت می‌شود و "P" در تعادل NPK در کود وجود دارد. فسفر برای رشد گیاه ضروری است، اما اگر فسفر در خاک زیاد باشد یا کمبود فسفر وجود داشته باشد، باعث بروز اختلالاتی می‌شود.

عملکرد و علائم کمبود فسفر (اثرات بیولوژیکی)

در گیاهان، فسفر (P) پس از نیتروژن به عنوان مهم‌ترین ماده مغذی برای اطمینان از سلامتی و عملکرد در نظر گرفته می‌شود. فسفر در فرآیندهای متعدد گیاهان مانند فتوفسفوریلاسیون، انتقال ژنتیکی، حمل مواد مغذی و غشاهای سلولی فسفولیپید استفاده می‌شود. درون یک سلول گیاهی، این توابع برای عملکرد ضروری هستند، برای مثال در فتوفسفوریلاسیون، ایجاد انرژی ذخیره شده در گیاهان، در اثر واکنش شیمیایی فسفر است. فسفر جزء اصلی مولکولی تولید مثل است. هنگامی که فسفر در سطوح ناکافی وجود داشته باشد، فرآیندهای ژنتیکی مانند تقسیم سلولی و رشد گیاه دچار اختلال می‌شوند. از این رو، گیاهان دچار کمبود فسفر ممکن است با سرعت کمتری نسبت به گیاهان با مقدار کافی فسفر بالغ شوند. توقف رشد ناشی از کمبود فسفر با اندازه برگ‌های کوچک‌تر و تعداد کمتر برگ‌ها همبستگی دارد. کمبود فسفر ممکن است باعث عدم تعادل در ذخیره کربوهیدرات‌ها شود. فتوسنتز، عملکرد اصلی سلول‌های گیاهی است که انرژی را از نور خورشید و آب تولید می‌کند، معمولاً در حالت کمبود فسفر، به‌صورت ضعیف می‌ماند. با این حال استفاده از فسفر در توابع داخل سلول معمولاً آهسته است. این عدم تعادل میزان فسفر در گیاهان دچار کمبود فسفر منجر به ایجاد کربوهیدرات بیش از حد در گیاه می‌شود. این کربوهیدرات اغلب می‌تواند باعث تیره شدن برگ‌ها شود. در برخی از گیاهان رنگ‌دانه برگ به علت این فرآیند تغییر رنگ می‌دهد.
 

کمبود فسفر در خاک

چطور می‌توان فهمید که باغ دچار کمبود فسفر است؟
 ساده‌ترین راه این است که به گیاهان توجه کنید. اگر گیاهان شما کوچک هستند، گل‌های کمی دارند یا بدون گل هستند، دارای سیستم‌های ریشه ضعیف یا ظاهر بنفش یا سبز روشن هستند، باغ شما دچار کمبود فسفر است. از آنجایی که بیشتر گیاهان در باغ به خاطر گل و یا میوه رشد می‌کنند، جایگزین کردن فسفر در خاک در صورت عدم وجود آن بسیار مهم است. کودهای شیمیایی زیادی وجود دارند که می‌توانند به شما در جایگزینی فسفر و ایجاد تعادل مواد مغذی در خاک کمک کنند. هنگام استفاده از کودهای شیمیایی، کودهایی را که مقدار P را بالا می‌برند (دومین عدد در رده کود N-P-K) را استفاده کنید. اگر می‌خواهید کمبود فسفر خاک خود را با استفاده از کود آلی اصلاح کنید، از گرد استخوان یا سنگ فسفات استفاده کنید. هر دو این‌ها می‌توانند جایگزین فسفر در خاک شوند. گاهی اوقات، به‌سادگی افزودن کمپوست به خاک می‌تواند به گیاهان کمک کند تا بهتر بتوانند فسفر خاک را جذب کنند، بنابراین تلاش کنید تا قبل از اضافه کردن چیز دیگری به خاک از کمپوست استفاده کنید. صرف‌نظر از چگونگی جایگزینی فسفر در خاک، مطمئن شوید که از بیش از حد از فسفر استفاده نکنید. فسفر اضافی می‌تواند وارد آب شود و به یک آلودگی عمده تبدیل شود. 

فسفر زیاد در خاک 

جذب فسفر بیش از حد برای گیاه مشکل است چرا که گیاهان برای اولین بار فسفر را جذب می‌کنند. فسفر در گیاهان نقش مهمی دارد. بدون آن، گیاه به‌سادگی نمی‌تواند سالم باشد. عملکرد اساسی فسفر باعث می‌شود گیاهان زیبا و فراوان در باغ‌های ما وجود داشته باشند.

تشخیص کمبود فسفر

تشخیص کمبود فسفر می‌تواند چندین فرم داشته باشد. روش تشخیص اولیه، بازرسی بصری گیاهان است. برگ‌های سبز تیره‌تر و رنگ‌دانه ارغوانی یا قرمز می‌توانند حاکی از کمبود فسفر باشد. با این وجود، این روش می‌تواند یک تشخیص نامشخص باشد چرا که سایر عوامل محیط گیاهی نیز سبب بروز نشانه‌هایی از تغییر رنگ می‌شوند. در تنظیمات تجاری و یا به‌خوبی کنترل شده برای گیاهان، کمبود فسفر با آزمایش علمی تشخیص داده می‌شود. علاوه بر این، تغییر رنگ در برگ‌های گیاهی تنها در معرض کمبود فسفر نسبتاً شدید قرار می‌گیرد، بنابراین بررسی سطح فسفر قبل از تغییر رنگ، برای کاشت گیاهان و کشاورزان مفید است. مهم‌ترین روش بررسی سطح فسفر توسط آزمایش خاک است. روش‌های اصلی تست خاك عبارت‌اند از: روش‌های Bray 1-P، Mehlich 3 و Olsen. هر یک از این روش‌ها قابل‌قبول هستند، اما هر روش دارای تمایلات دقیق‌تری در مناطق جغرافیایی شناخته شده است. این آزمایش‌ها از محلول‌های شیمیایی برای استخراج فسفر از خاک استفاده می‌کنند. برای تعیین غلظت فسفر، عصاره گیاهی باید آنالیز شود. برای تعیین این غلظت، از روش رنگ‌سنجی استفاده می‌شود. با افزودن عصاره فسفر به رنگ‌سنج، تغییر رنگ بصری محلول رخ می‌دهد و درجه این تغییر رنگ حاکی از یک شاخص غلظت فسفر است. برای اعمال این روش تست بر کمبود فسفر، باید اندازه‌گیری غلظت فسفر با مقادیر شناخته شده مقایسه شود. اکثر گیاهان در شرایط مطلوب خاک به طور کامل آزمایش می‌شوند. اگر غلظت فسفر اندازه‌گیری شده از آزمون رنگ‌سنج به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از سطح خاک مطلوب گیاه باشد، احتمالاً گیاه فاقد فسفر است. آزمایش خاک با تجزیه و تحلیل رنگی، در حالی که به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود، می‌تواند دچار مسائل تشخیصی حاصل از تداخل سایر ترکیبات و عناصر موجود شود. روش‌های تشخیص اضافی فسفر مانند طیف‌سنجی پرتو و طیف‌سنجی پلاسمای جفت شده با القایی (ICP) نیز با هدف بهبود دقت خواندن پیاده‌سازی می‌شوند. به گفته کنگره جهانی دانشمندان خاك، مزایای این روش‌های اندازه‌گیری مبتنی بر نور، اندازه‌گیری هم‌زمان مواد مغذی گیاهی و ماهیت آزمایش غیر مخرب آن‌ها می‌باشد. گرچه این روش‌ها شواهد تجربی را تأیید می‌کنند، تأیید متفقانه ای در مورد این روش‌ها هنوز به دست نیامده است.

درمان کمبود فسفر 

اصلاح و پیشگیری از کمبود فسفر معمولاً شامل افزایش سطح فسفر موجود در خاک می‌باشد. افزودن فسفر بیشتر به خاک با مواد مغذی گرد استخوان، سنگ فسفات، کود گیاهی و کود فسفات انجام می‌شود. اما معرفی این ترکیبات به خاک، کاهش کمبود فسفات را تضمین نمی‌کند. فسفر باید در خاک باشد، ولی باید توسط گیاه نیز جذب شود. جذب فسفر توسط فرم شیمیایی موجود در خاک محدود شده است. درصد زیادی از فسفر در خاک در ترکیبات شیمیایی موجود است که گیاهان قادر به جذب هستند. فسفر باید در خاک در شرایط خاص شیمیایی موجود باشد تا بتواند به عنوان مواد مغذی گیاهی مورد استفاده قرار گیرد. تسهیل قابل‌استفاده کردن فسفر موجود در خاک می‌تواند با حفظ خاک در یک محدوده PH مشخص شده بهینه شود. اسیدیته خاک، اندازه‌گیری شده در مقیاس pH، تا حدودی تعیین‌کننده‌ی ترتیبات شیمیایی است که فسفر شکل می‌گیرد. در PH بین 6 و 7، فسفر کمترین تعداد پیوند را ایجاد می‌کند که مواد مغذی را برای گیاهان غیر قابل‌استفاده می‌کند. در این محدوده اسیدی، احتمال جذب فسفر افزایش می‌یابد و احتمال کمبود فسفر کاهش می‌یابد. یکی دیگر از مؤلفه‌های پیشگیری و درمان فسفر، تنظیم گیاه برای جذب مواد مغذی است. گونه‌های گیاهی و گیاهان مختلف در یک گونه متفاوت با سطح پایین فسفر در خاک رفتار می‌کنند. گسترش سیستم‌های ریشه به طور کلی با جذب مواد مغذی بیشتر مرتبط است. گیاهان درون‌گونه‌ای که دارای ریشه‌های بزرگ‌تر هستند، دارای مزیت ژنتیکی هستند و کمتر مستعد کمبود فسفر هستند. این گیاهان را می‌توان به عنوان یک روش پیشگیری از کمبود فسفر بلندمدت کشت و پرورش داد. در مقایسه با اندازه ریشه، دیگر سازگاری ریشه‌ها به‌صورت ژنتیکی با شرایط فسفر کم، مانند همزیستی‌های میکوریزاز، افزایش مصرف مواد مغذی را نشان می‌دهد. این سازگاری بیولوژیکی با ریشه‌ها برای حفظ سطح مواد مغذی حیاتی است. در تنظیمات تجاری بزرگ‌تر، تنوع گیاهان برای اتخاذ این سازگاری جذب فسفر مطلوب ممکن است یک روش تصحیح کمبود فسفر در طولانی‌مدت باشد.

منبع

https://www.gardeningknowhow.com/garden-how-to/soil-fertilizers/phosphorus-plant-growth.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Phosphorus_deficiency