راهنمای جامع و کاربردی نگهداری کاکتوس

کاکتوس ها و ساکولنت ها گیاهان خانگی بسیار متداولی هستند که امروزه در منزل اکثر افراد علاقه مند به گل و گیاه وجود دارند. تنوع بسیاری که در شکل و اندازه کاکتوس ها وجود دارد؛ آنها را محبوب تر کرده است. به همین دلیل نکات نگهداری کاکتوس نیز بسیار مورد توجه علاقه مندان به این گیاه قرار گرفته است. 
کاکتوس ها و ساکولنت ها هر دو در یک گروه دسته بندی می شوند. اکثر گیاهان این خانواده نیاز به نگهداری کمی دارند. دلیل این امر این است که این گیاهان به دلیل ساختار گوشتی که دارند، آب را درون برگ ها، ساقه ها و ریشه های خود ذخیره می کنند. در نتیجه این گیاهان همیشه ظاهری چاق و شاداب دارند. 
زیستگاه بومی اکثر این گیاهان مناطق خشک و بیابانی است. با این حال با رعایت نکات نگهداری کاکتوس، به صورت گیاه آپارتمانی نیز قادر به زنده ماندن هستند. اکثر این گیاهان به نور زیاد و رطوبت کم نیاز دارند، با این حال برخی از کاکتوس ها بومی مناطق جنگلی و بارانی هستند و به محیط نیمه سایه و مرطوب نیاز دارند. 
اگر شما هم در منزل خود از کاکتوس ها نگهداری می‌کنید، یا اگر تمایل به خرید کاکتوس دارید، لازم است راجع به نیازهای این گیاهان اطلاعاتی کسب کنید. شناخت نوع این گیاهان و نیازهای آن به شما کمک می کند که در نگهداری کاکتوس مهارت کافی به دست آورید.

یک تصور اشتباه راجع به این گیاهان وجود دارد، اینکه کاکتوس ها نیاز آبی خیلی کمی دارند. این تصور اشتباه باعث شده است که بسیاری افرادی که مسئول نگهداری کاکتوس هستند این گیاهان را آبیاری نکنند. این گیاهان هرچقدر هم که در برگ ها و ساقه های خود ذخیره آب داشته باشند، باز هم به آبیاری نیاز دارند. 
آبیاری یک نکته اساسی در نگهداری کاکتوس و رشد خوب این گیاهان است. بنابراین توجه داشته باشید که هم بیش بود و هم کمبود آب، به این گیاهان آسیب می زند. بهترین راه برای جلوگیری بیش بود آب در گلدان کاکتوس این است که مطمئن باشید گلدان و خاک آن از زهکشی مناسبی برخوردار باشد. 
اگر انتهای گلدان شما حفره ندارد، باید ایجاد حفره کنید. این یک راز اصلی در نگهداری کاکتوس و سایر گیاهان آپارتمانی است. جمع شدن آب در انتهای گلدان باعث پوسیدگی ریشه و در نتیجه از بین رفتن گیاه می شود. بیش بود آب کاکتوس باعث باز ماندن رشد آن و کمبود آب منجر به چروک شدن یا پژمرده شدن این گیاه خواهد شد. 
بهتر است برای آبیاری این گیاهان از آب باران یا آب مقطر استفاده کنید. آب شهری دارای املاح معدنی بوده و برای گیاه مضر است. در واقع این مواد معدنی در خاک باقی می مانند و بعد از اینکه جذب گیاه شدند در برگ ها رسوب می کنند. همچنین حضور این املاح موجود در آب شهری باعث مختل شدن جریان تغذیه ضروری گیاه از خاک می گردد.

نگهداری کاکتوس در تمام فصول به یک شکل انجام نمی شود. در هر فصل دوره رشد گیاهان متفاوت است. به همین دلیل نیاز آبیاری و تغذیه کاکتوس ها نیز طی فصول تغییر می کند. در اینجا نکات نگهداری کاکتوس در هر فصل را برای شما بیان می کنیم: 

بهار و تابستان فصل رشد اکثر گیاهان است. کاکتوس ها نیز در این فصل رشد خود را آغاز می کنند. در فصل رشد گیاهان باید حداقل هفته ای یک بار آبیاری شوند. هنگام آب دادن به کاکتوس ها به اندازه ای آب دهید که آب گلدان از انتها خارج نشود. در واقع لحظه ای که احساس کردید تمام خاک گلدان مرطوب شده است، آبیاری را متوقف کنید. 
درست است که در این فصل نیاز آبیاری گیاهان زیاد می شود، اما در مورد نگهداری کاکتوس ها باید به یک نکته توجه کنید؛ دوره های آبیاری کاکتوس باید به گونه ای باشد که بعد از هر دوره آبیاری، یک دوره خشکسالی یا خشک شدن سطح خاک گلدان را سپری کند. بنابراین فقط زمانی که مشاهده کردید؛ خاک گلدان کاملاً خشک شده است به کاکتوس آب دهید. یادتان نرود که آبیاری مناسب، مهمترین اصل در نگهداری کاکتوس است.
در مورد تغذیه کاکتوس ها در فصل رشد، لازم است یک بار در ماه تغذیه شوند. جهت تغذیه این گیاهان پیشنهاد می کنیم که از کود مخصوص کاکتوس یا کود مخصوص ساکولنت استفاده کنید. مهم بودن تغذیه در نگهداری کاکتوس به این دلیل است که این امر موجب تحمل بیشتر این گیاهان به بیماری شده و باعث می شود که گلدهی بهتر و رشد سالم تری داشته باشند. دوز مناسب برای تغذیه کاکتوس ها، استفاده از ترکیب ۵ میلی لیتر کود مخصوص کاکتوس در ۱ لیتر آب است.

پاییز و زمستان زمانی است که گیاهان وارد یک دوره استراحت می شوند. در نتیجه در این فصول باید آبیاری گیاهان کم شود. دفعات آبیاری در این فصل بستگی به محیطی که گیاه در آنجا قرار دارد و همچنین به نوع کاکتوس بستگی دارد. 
در نگهداری کاکتوس باید توجه کنید که کاکتوس های گلدار باید در فصل زمستان هم در محیط گرم قرار بگیرند و به صورت منظم آبیاری شوند. کاکتوس هایی که بومی مناطق بیابانی هستند؛ قادرند که در فصل زمستان بدون آبیاری نیز زنده بمانند. در فصول پاییز و زمستان نیازی به تغذیه این گیاهان نیست.

کاکتوس ها نباید در معرض نور مستقیم آفتاب قرار بگیرند. بنابراین این گیاهان را روبروی یک پنجره جنوبی در منزل یا در یک محیط روشن با نور غیر مستقیم نگهداری کنید. برخی از این گیاهان می توانند نور مستقیم آفتاب را تحمل کنند. اما اگر قصد دارید آنها را از یک محیط با نور غیر مستقیم به محیط با نور مستقیم ببرید باید این کار را به تدریج انجام دهید. 
وقتی تعویض محیط گیاه به تدریج انجام شود؛ باعث می شود که گیاه به محیط جدید سازگار شده و دچار شوک نشود. اگر یکباره کاکتوس را زیر نور مستقیم آفتاب قرار دهید؛ موجب آفتاب سوختگی گیاه خواهد شد. با این حال میزان نور مورد نیاز کاکتوس ها به نوع گیاه کاملاً بستگی دارد. 
به عنوان یک اصل از اصول نگهداری کاکتوس، کاکتوس های خاردار که بومی مناطق بیابانی هستند؛ به ۴ ساعت نور مستقیم خورشید در روز نیاز دارند. پیشنهاد می کنیم که در زمستان این نوع کاکتوس های بیابانی را در نور مستقیم آفتاب و در سایر فصول در نور غیر مستقیم نگهداری کنید.

همه کاکتوس ها به خاک با زهکشی خوب نیاز دارند. خاک کاکتوس باید ترکیبی از مواد بسیار متخلخل باشد. برای اینکه متوجه شوید خاک کاکتوس شما مناسب است یا نه، یک آزمایش انجام دهید. مقدار کافی آب داخل خاک گلدان ریخته و زمان سنج را روش کنید. اگر بیشتر از یک دقیقه طول کشید که آب از انتهای گلدان خارج شود، یعنی خاک کاکتوس شما مناسب نیست و باید آن را تعویض کنید. بهترین خاک برای نگهداری کاکتوس، ترکیبی از یک قسمت خاک باغچه و دو قسمت پرلیت یا شن است.

دمای مناسب این گیاه در دوره های مختلف رشد، متفاوت است. در بهار و تابستان که دوره رشد فعال گیاه محسوب می شود، بازه دمایی بین ۷۰ تا بیش از ۸۰ درجه فارنهایت برای این گیاهان مناسب است. در پاییز و زمستان که گیاه رشد فعال ندارد، آب و هوای خنک تری را ترجیح می دهد؛ در این فصول دمای ۵۵ درجه فارنهایت و کمتر مناسب است. لازم است در تمام دوره های رشد، رطوبت هوا کم بوده و در واقع محیط خشک باشد؛ زیرا اکثر کاکتوس ها بومی مناطق بیابانی هستند.

 

شناخت آفات و بیماری این گیاه، شما را در نگهداری کاکتوس کمک خواهد کرد. یکی از بیماری های رایجی که غالباً کاکتوس را درگیر خود می کند، پوسیدگی ریشه است. علت این بیماری نوعی قارچ است که به دلیل زیاد آب دادن به کاکتوس، به ریشه گیاه آسیب می زند. علائم این بیماری با پژمردگی برگ ها شروع شده و در نهایت منجر به مرگ کاکتوس می شود. 
اگر مشاهده کردید که کاکتوس در حال پژمردگی است، آبیاری به گیاه را تا زمانی که خاک گلدان کاملاً خشک شود، قطع کنید. ممکن است آفات یا حشرات هم به کاکتوس حمله کنند. قبل از اینکه نسبت به خرید سم های قوی برای این حشرات اقدام کنید، سعی کنید آنها را با سموم کم خطرتر از بین ببرید. 
میلی باگ ها و اسکال ها از جمله حشراتی هستند که آفات کاکتوس محسوب می شوند. علائم این حشرات به صورت نقاط سفید و پنبه مانند روی کاکتوس ظاهر می شود. با یک پارچه پنبه ای این لکه های سفید را از روی گیاه پاک کرده یا گیاه را زیر آب بشویید تا این لکه ها حذف شوند. 
مگس های سیاه ریزی که حشرات قارچی نام دارند نیز از جمله آفات کاکتوس هستند. این حشرات روی سطح خاک ظاهر می شوند اما لارو آنها داخل خاک باقی می مانند. این آفات را با تله های چسبناک به دام اندازید. کنه های عنکبوتی نیز از جمله آفات بسیار رایجی هستند که به گیاهان بسیاری از جمله کاکتوس ها حمله می کنند. اگر نقاط کوچک قهوه ای که شبیه گرد و خاک هستند را روی کاکتوس مشاهده کردید، علائم آلوده شدن کاکتوس به کنه های عنکبوتی است. بهترین راه مبارزه با کنه ها، شستن آنها با آب است.
پاسخ به برخی سوالات رایج شما راجع به نگهداری کاکتوس
1- چگونه بفهمم که میزان آبیاری کاکتوس زیاد شده است؟ 
قهوه ای شدن حاشیه گیاه از علائم رایج زیاد آب دادن است. همچنین خشک و شکننده شدن کاکتوس نیز از علائم زیاد آب دادن است. در نگهداری کاکتوس به این نکته توجه کنید که زیاد آب دادن در درجه اول به ریشه گیاه آسیب می زند و سپس گیاه را خشک می کند. آبیاری زیاد کاکتوس، پایه های گیاه را می پوساند و گیاه افتاده به نظر می رسد. بنابراین مشاهده این علائم به این معنی است که باید آبیاری به گیاه را تا خشک شدن خاک گلدان، متوقف کنید.
2- چگونه بفهمم که کاکتوس من به آفت اسکال آلوده شده است؟ 
همانطور که گفتیم اسکال ها آفاتی هستند که به گوشت کاکتوس متصل می شوند و به صورت ثابت آنجا می مانند. اگر روی کاکتوس برجستگی های پنبه ای و سفید رنگ مشاهده کردید که به آسانی با دستمال پاک می شوند، احتمالاً کاکتوس شما به اسکال آلوده شده است. اما نگران نباشید! مبارزه با این آفات بسیار ساده است. 
فقط کافی است این لکه ها را با یک دستمال مرطوب پاک کرده یا از صابون حشره کش یا ترکیب روغن چریش با آب برای از بین بردن اسکال ها استفاده کنید. برای این کار یک برس نرم با ترکیب روغن چریش و آب آغشته کرده و روی کاکتوس بکشید. 
این کار را هر هفت روز یک بار انجام دهید تا از شر تمام اسکال ها خلاص شوید. در نگهداری کاکتوس یادتان باشد که از هر نوع آفت کشی که استفاده می‌کنید، این کار را در ساعات غروب انجام دهید؛ زیرا تابش نور مستقیم آفتاب روی آفت کش ها، باعث سوزاندن کاکتوس می شود.
3- چند بار در سال به کاکتوس کود بدهیم؟ 
همانطور که گفتیم بهترین زمان برای تغذیه کاکتوس فصل رشد یا همان بهار و تابستان است. پیشنهاد می کنیم که در این فصول هر یک ماه یک بار کاکتوس را با کود مناسب تغذیه کنید. کود مخصوص کاکتوس را از گلفروشی ها خریداری کرده و با توجه به دستورالعملی که روی بسته نوشته، آن را رقیق کنید. در فصل های پاییز و زمستان نیازی به کود دادن نیست.
4- چه زمانی گلدان کاکتوس را عوض کنم؟ 
پیشنهاد می کنیم که هر ۲ تا ۳ سال یک بار گلدان کاکتوس را تعویض کنید. همانطور که می دانید رشد کاکتوس ها بسیار آهسته است و به همین دلیل این گیاهان ترجیح می دهند که مدت زیادی را در یک گلدان باشند. بنابراین معمولاً چند سال طول می کشد تا زمان جا به جایی کاکتوس فرا برسد. 
یادتان باشد که برای نگهداری کاکتوس از یک گلدان با اندازه مناسب استفاده کنید. هر زمان که مشاهده کردید گیاه به اندازه کافی بزرگ شده است؛ می توانید گلدان بزرگتری را انتخاب کنید. اما گلدان جدید باید فقط یک سایز بزرگتر از گلدان قبلی باشد. انتخاب گلدان بسیار بزرگ باعث خفه شدن ریشه گیاه می شود.

نگهداری کاکتوس در طولانی مدت ملزم به عوض کردن گلدان است. کاکتوس ها اگر چه کمی کند اما بالاخره رشد می کنند و فضای گلدان برایشان تنگ می شود؛ اما در جا به جا کردن گیاه نیز باید نکاتی را رعایت کنید. اگر روش صحیح تعویض گلدان را ندانید، ممکن است ناخواسته به کاکتوس خود آسیب بزنید. جهت  جا به جا کردن کاکتوس به گلدان جدید، مراحل زیر را انجام دهید: 
1- ابتدا گیاه را کاملاً آبیاری کنید و منتظر بمانید تا آب کاملاً از انتهای گلدان خارج شود و سپس گیاه را به همراه خاک آن از گلدان خارج کنید. پیشنهاد می کنیم از انبر یا کاغذ چند لا شده برای گرفتن کاکتوس و خارج کردن آن از گلدان استفاده کنید.
2- بعد از خارج کردن گیاه، خاک های قدیمی که به ریشه چسبیده است را بتکانید. برای این کار بهتر است از یک چوب نرم استفاده کنید و با آن به آرامی به گیاه ضربه بزنید تا خاک های اضافی بریزد. همواره در تمام مراحل نگهداری کاکتوس مراقب باشید که به ریشه گیاه آسیب نزنید؛ زیرا ریشه حیاتی ترین بخش هر گیاهی است.
3- کمی از خاک مخصوص کاکتوس را در گلدان جدید بریزید و گیاه را روی خاک قرار دهید. در هنگام انجام این مرحله، علاوه بر اینکه مواظب دست های خود هستید، مراقب باشید که ریشه های گیاه آسیب نبینند. همانطور که می دانید ریشه ها مسئول زنده ماندن گیاه هستند و در صورت آسیب دیدن ممکن است؛ باعث از بین رفتن گیاه شوند.
4- بقیه گلدان را هم با خاک مخصوص پر کرده و کمی فشار دهید تا جای گیاه محکم شود. مراقب باشید که خاک را خیلی فشرده نکنید؛ فشردگی زیاد خاک ممکن است باعث خفگی ریشه ها شود.
5- با این حال ممکن است در حین جا به جایی بعضی ریشه ها آسیب دیده باشند؛ بنابراین برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه های آسیب دیده، تا چند روز به گیاه آب ندهید.

سعی کردیم مواردی را راجع به نگهداری کاکتوس برای شما بیان کنیم که کامل و کاربردی باشد. موارد گفته شده به شما کمک خواهد کرد که گیاهانی سالم و شاداب داشته باشید. اما مسئله ای که شاید کمتر به آن توجه شود، احساس شما به این گیاه است. 
معمولاً این گیاهان به دلیل ظاهر کمی خشن، کمتر مورد توجه و احساس انسان ها قرار می گیرند. اما بهتر است بدانید که این گیاهان زیبا سرشار از انرژی مثبت و طراوت هستند. بنابراین به عنوان کلام آخر از شما می خواهیم که با کاکتوس ها مهربان بوده و به آنها عشق بورزید. 

اجازه دهید این گیاهان در محیط مناسبی که شما با توجه به نکات گفته شده در بالا برایشان مهیا می‌کنید، در آرامش به زندگی خود ادامه دهند. کار شما تنها این است که نکات نگهداری کاکتوس را به خوبی رعایت کنید و از حضور این گیاهان زیبا در منزل خود لذت ببرید.

 https://homeguides.sfgate.com/care-indoor-cacti-27639.html
https://greeneryunlimited.co/pages/cactus-care
https://www.gardenhealth.com/advice/plants-flowers/how-to-care-for-cacti-and-succulents
https://fractalflora.myshopify.com/pages/succulent-plant-care

https://www.thespruce.com/how-to-grow-cactus-1902954